Қазақстанның бастамасымен 1991 жылғы 29 тамызда Қазақ КСР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Жарлығымен жарияланған Семей ядролық сынақ полигонын жабудың тарихи шешімін еске алу мақсатында осы күнді Ядролық сынақтарға қарсы іс-қимылдың халықаралық күні ретінде жариялау туралы 2009 жылғы 2 желтоқсанда БҰҰ Бас Ассамблеясы қарар қабылдады, деп хабарлайды Деловой Қазақстан.
Сондай-ақ, Қазақстан сол кезде әлемдегі төртінші ірі ядролық арсенал бола тұра, көп ұзамай бұл қарудан өз еркімен бас тартқан бірінші мемлекет болғанын атап өткен жөн. Бұрын-соңды болмаған Қазақстанның бұл батыл қадамдары халықаралық қоғамдастықтың ядросыз бейбіт болашаққа деген үмітін жаңғыртып, БҰҰ Бас Ассамблеясын жоғарыда аталған қарарды қабылдауға шабыттандырды.
1949 жылы 29 тамызда КСРО Қазақстанда алғаш рет атом бомбасын сынағанын еске салайық. Дәл осы күні таңғы сағат 7-де Семей полигонында қуаты шамамен 22 килотонна болатын атомдық жарылыс болды. Осы сәттен бастап 1989 жылға дейін Семей ядролық сынақ полигонында кем дегенде 468 ядролық сынақ жүргізілді, 1,5 миллионнан астам халқы бар Шығыс Қазақстанның аумағын дерлік радиациялық ластануға ұшыратты және оның салдары апатты да көп жағдайда қалпына келтіруге болмайды: осы өңірде, әсіресе полигонға жақын орналасқан қалалар мен ауылдарда физикалық, физиологиялық және генетикалық ауытқулар кездесетін балалардың туу жағдайлары күрт өсті, балалар мен ересектер арасында қатерлі ісік аурулары жиілеп кетті. Қазіргі күнге дейін Қазақстанның бұл бөлігіндегі орасан зор аумақтар радиациямен уланып, егістікке де, мал жаюға да жарамсыз болуда.
Осы себепті, халқы ядролық қару сынағынан ең көп зардап шеккен елдердің бірі ретінде Қазақстан ең алдымен атом қаруын сынауға тыйым салуға, оның арсеналын қысқартуға және ұзақ мерзімді перспективада жаһандық деңгейде ядролық қаруға тыйым салуға бағытталған антиядролық күн тәртібін белсенді түрде алға ілгерілетуде.
Семей полигонының жабылуы жаһандық антиядролық қозғалысқа жаңа тыныс берген оқиға болды, ал 29 тамыз – ядролық қаруды қолданудың жан түршігерлік зардаптарын еске алу, сондай-ақ біздің болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілігімізді еске салатын күн болды.
