Жас чемпиондардың жетістік тарихы, Қазақстан шахмат федерациясының стратегиялық бастамалары және елдегі шахмат қозғалысының даму перспективалары — DKnews.kz мақаласында.
2024 жылғы 29 қараша күні Алматыда Италияның Монтесильвано қаласында өткен кадеттер арасындағы әлем чемпионатының жеңімпаздары – жас шахматшылармен кездесу ұйымдастырылды. Қазақстан шахмат федерациясы (KazChess) ұйымдастырған бұл баспасөз таңғы асына журналистер, ата-аналар, жаттықтырушылар, федерация басшылары және жеңімпаздар қатысты.
KazChess
Бұл күн шахмат қоғамдастығы үшін маңызды оқиғаға айналды. Қазақстандық шахматтың жоғары деңгейін ғана емес, болашаққа деген үлкен сенімді көрсетті.
Шахмат Олимпін жарықтандырған жұлдыздар
Мерекелік шараның басты кейіпкерлері – әлем чемпионатының алтын жүлдегерлері Аланна Берікқызы (10 жасқа дейін) және Марк Смирнов (12 жасқа дейін). Бұл есімдер қазірдің өзінде үлкен үміт пен ұлттық мақтаныштың белгісіне айналды.
Аланна Берікқызы жарысқа тек жеңіс үшін барғанын мойындады:
«Мен мүмкіндігінше зейін қойып ойнауым керек екенін білдім. Турнир барысында өзіме сенімді болып, көшбасшылық позициямды сақтауға тырыстым. Бұл маған үлкен күш берді», – деді жас чемпион.
KazChess
Оның әкесі Берік Базарбаевтың айтуынша, Аланнаның үлкен жоспарлары бар, соның ішінде 16 жасқа дейінгі қыздар арасында гроссмейстер атағын алу. Айта кету керек, бұл Аланнаның алғашқы жеңісі емес: былтыр ол Грецияда өткен әлем чемпионатында 9 жасқа дейінгі санатта жеңімпаз атанған болатын.
Марк Смирнов, Магнус Карлсеннің ойынынан шабыттанғанын айтып, өз сезімдерімен бөлісті:
«Маған Магнустың сенімді әрі стратегиялық ойыны ұнайды. Турнирде жаттықтырушымның кеңестерін ескеріп, әр партияға көңіл бөліп отырдым. Бұл маған 11 мүмкін ұпайдан 10 ұпай жинауға көмектесті», – деді Марк.
KazChess
Соңғы партия оның жеңісінің шешуші сәті болды: жеңіс үшін тең ойын жеткілікті болса да, Марк тәуекелге барып, жарқын жеңіске жетті.
Федерация президенті Тимур Турлов жас чемпиондарды жеке құттықтап, қолдау сөздерін айтты:
«Жас болсаңыз да, сіздер ерекше шыдамдылық пен шеберлікті көрсеттіңіздер. Біз сіздермен мақтанамыз және болашақта да жеңістеріңізге қолдау көрсетеміз», – деді Турлов.
DKnews.kz
Сонымен қатар, ол 12 жасар Ханзада Аманжолдың күміс жүлдесін ерекше атап өтті.
Қазақстан шахматы үшін рекордтық жыл
Қазақстан шахмат федерациясы 2024 жылды үлкен жетістіктермен аяқтауда. Жас спортшылардың жеңістері елдің халықаралық аренадағы беделін арттыра түсті.
Монтесильванодағы әлем чемпионатында Қазақстан құрамасы 77 елдің арасынан бірінші орынға шығып, Үндістан мен Қытай секілді мықты қарсыластарды артта қалдырды. Бұл – жүйелі жұмыстың және шахматқа бағытталған инвестицияның жемісі.
KazChess
Федерацияның атқарушы директоры Гүлмира Дәулетова мұндай нәтижелердің маңызды екенін атап өтті:
«Бұл жетістіктер – таланттарды қолдауға бағытталған кешенді бағдарламалардың, жаттықтырушылар мектебін дамыту мен спортшыларға көңіл бөлудің нәтижесі. Біз шахматтың ұлттық спорт пен мақтанышқа айналып келе жатқанын көреміз» Гүлмира Дәулетова
2024 жылы қазақстандық шахматшылар халықаралық турнирлерде рекордтық 123 медаль жеңіп алды, оның ішінде Будапештте өткен Дүниежүзілік шахмат олимпиадасындағы тарихи күміс жүлде бар. Қазақстан әйелдер құрамасы Бибісара Асаубаеваның жетекшілігімен тек Үндістанға жол берді, бұл – тарихи жетістік.
Сонымен қатар, биыл Қазақстанда екі жаңа гроссмейстер – Рамазан Жалмаханов пен Қазыбек Нөгербек, сондай-ақ үш әйелдер гроссмейстері пайда болды.
Білімге инвестиция және шахматты танымал ету
KazChess-тің негізгі стратегиялық бастамаларының бірі – оқушылар арасында логикалық ойлау мен стратегиялық қабілеттерді дамытуға бағытталған «Білімдегі шахмат» бағдарламасы.
KazChess
Бүгінде:
- «Шахмат негіздері» бағдарламасы бірінші сыныптарда 550 мектепте енгізілді, ал екінші сыныптар үшін пилоттық жоба 42 мектепте жүзеге асырылуда.
- 700-ден астам мұғалім тегін оқудан өтті, соның ішінде онлайн курстар мен біліктілікті арттыру бағдарламалары бар.
- 2025-2026 оқу жылында университеттерде Minor «Шахмат педагогы» бағдарламасын іске қосу жоспарланған.
«Біздің мақсатымыз – шахматты еліміздегі әрбір бала үшін қолжетімді ету. Бұл – тек ойын емес, баланың сыни ойлау қабілетін дамытатын, жоспарлауға үйрететін және оның әлеуетін ашатын құрал», – деп атап өтті Дәулетова.
Әлемдік деңгейдегі турнирлерді ұйымдастыру
Федерацияның маңызды бағытының бірі – ірі турнирлерді ұйымдастыру. 2024 жылы KazChess сәтті өткізген шаралар:
- Алматыда өткен Азия жастар чемпионаты, оған 34 елден 650 спортшы қатысты. Қазақстан 25 медаль жеңіп алып, оның 12-сі алтын болды.
- Астанада өткен рапид және блиц бойынша командалық әлем чемпионаты, оған әлемнің үздік шахматшылары, оның ішінде Магнус Карлсен, Хоу Ифань, Цзюй Вэньцзюнь және Дин Лижэнь қатысты.
Таланттарды қолдау бағдарламасы
Жас шахматшыларды қолдау бағдарламасына 45 бала қатысады, оларға шахмат шеберлігін арттыру, жаттықтырушылармен жұмыс істеу және халықаралық турнирлерге қатысу үшін материалдық көмек көрсетіледі.
DKnews.kz
Федерацияның бас серіктесі – Freedom Holding Corp. – бұл жобаларды іске асыруда үлкен рөл атқарады.
KazChess
«Спортты жүйелі түрде дамыту – ұзақ мерзімді нәтижелерге қол жеткізудің кілті. Біз еңбегіміздің жемісін көріп отырмыз, бұл бізді одан да биік мақсаттарға жетуге ынталандырады» Тимур Турлов
Шахмат – Қазақстанның мақтанышы
Аланна Берікқызы, Марк Смирнов, Бибісара Асаубаева және басқа да қазақстандық шахматшылардың жетістіктері жаңа ұрпаққа шабыт береді және шахматты елдің мәдени мұрасының ажырамас бөлігіне айналдырады.
Әрбір жеңіс – Қазақстанды әлемдік деңгейдегі шахмат державасына айналдыру жолындағы қадам. Ел сенімді түрде алға жылжып, спортты, білім беруді және халықаралық ынтымақтастықты дамытып келеді.
«Біздің миссиямыз – осы жұмысты жалғастыру және спортшыларымыз үшін жаңа көкжиектер ашу», – деп түйіндеді Гүлмира Дәулетова.
Қазақстан шахматының жетістіктер тарихы – бұл тек тақтадағы жеңістер ғана емес, ел болашағын өзгертетін стратегия, қолдау және құштарлықтың үлгісі.
