Халықаралық компания Freedom Holding Corp. басшысы Тимур Турловты қазақстандық финтехтің феномені деп жиі атайды. Ол бұл шекарадан әлдеқашан асып кеткен. Тимур Турлов трейдингтен бастады, жаһандық дағдарыс кезінде өзінің «Фридом Финанс» брокерлік компаниясын ашып, оны халықаралық деңгейге дейін дамытып, Nasdaq биржасына аплистинг жасады. Бүгінде компанияның капитализациясы 8 миллиард доллардан асады. Біз бизнесменнің қалыптасу жолы, оның бизнеске, отбасына және Қазақстанға деген көзқарасы жайлы әңгімелейміз.
Тимур Турловтың балалық шағы мен жастық кезеңі
Тимур Русланұлы Турлов 1987 жылдың 13 қарашасында Мәскеу облысындағы Лобня қаласында дүниеге келген. Кейін сұхбаттарында ол отбасының өте кедей өмір сүргенін айтқан: 90-жылдар еді, Тимур анасымен бірге алты адамға бөлінген бөлмеде тұрған, ал арманы – көбірек табыс табу болған. Тимур Турловтың айтуынша, ол әкесіз өскен, анасы ғалым болғанымен, қайта құру кезеңінде барынан айырылған.
«Былай еді: анам айдың соңына қарай бізде жейтін бірдеңе қалуы үшін бәрін мүмкіндігінше мұқият жоспарлайтын. Бұл расымен ауыр уақыт болатын. Мен жиі аштықты сезіндім - тура мағынасында емес, жоқ: дастарқанымызда ет сирек болатын, бірақ бұл 90-жылдар еді ғой. Мен үнемі бір нәрсенің жетіспеуінен туған ішкі аштықты айтып отырмын. Сол аштық ақырында тәбетке айналды - ақша табу, табыс әкелетін кәсіп табу», - деп еске алады Турлов бір сұхбатында.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
15 жасында ашқан алғашқы брокерлік шоты
Жасөспірім кезінде-ақ Турлов IT саласына назар аударған - ол кезде бұл салада кез келген басқа бағытқа қарағанда көбірек табыс табуға болатынын көрген. Дәл сол кезде ол бағалы қағаздар нарығындағы саудаға қызығып, 15 жасында аға танысының көмегімен алғашқы брокерлік шотын ашқан. Кейіннен бұл қызығушылық кәсіби жолға айналды: ол әлі мектепте жүрген кезінде-ақ Мәскеудегі америкалық инвестициялық компания World Capital Investments (WCI) бөлімшесінде трейдер болып жұмыс істей бастады.
«Мен ақысыз тағылымдамадан өттім, ол үшін IQ тестінен өту керек болды. Оны ортадан сәл жақсырақ деңгейде шештім деп ойлаймын», - деп еске алады Тимур Турлов, 16 жасында мұндай компанияға қалай кіргені жайлы сұраққа жауап беріп.
Университетте «экономист-менеджер» мамандығы бойынша оқып жүріп, ол Ресейдің «Ютрейд.ру» банкіне жұмысқа орналасып, америкалық биржаларға шығу мүмкіндігі бар алаңды нөлден жасап шықты. Алайда 2008 жылғы әлемдік қаржы дағдарысының қызған кезінде ол компаниядан шығып, өз ісін ашуды шешті. Осылайша «Фридом Финанс» брокерлік компаниясы дүниеге келді.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
Ірі банктен шығып, стартап құрды
Бастапқыда Freedom Finance тек брокерлік компания болды, бірақ көп ұзамай оған банктік бағыт қосылды. Тимур Турловтың айтуынша, нөлден бастап банк құру - оңай шаруа емес, алайда «Фридом Финанс» табысының бір сыры оның жас кезінен бастап қаржы құрылымдарында жұмыс істегенінде.
«Мен әр операцияны білетінмін - бухгалтерия, корреспонденция, тәуекелдерді басқару, сату, трейдинг, клиенттерді қолдау, маркетинг, клиенттерді оқыту - бәрін дерлік. Бірақ «Фридом Финанс» менің стартапым еді, алты адамнан тұратын команда жинап, біз банкте істеп үйренгенімізді қайталауға тырыстық. Бұл қолымыздан келді. Бірақ біз сонымен қатар мынаны түсіндік: белгілі әрі ірі банктің атынан қызмет сатумен салыстырғанда, мүлде белгісіз компания атынан сату - өте үлкен айырмашылық», - дейді ол.
Неліктен Тимур Турлов Қазақстанға қоныс аударды
2011 жылы Тимур Турлов отбасымен бірге Алматыға көшіп келді. Ол Ресей нарығынан Қазақстан нарығына фокусты ауыстыруды жөн көрді. Өйткені ресейлік банктермен, олардың капиталымен, беделімен және клиенттік базасымен бәсекелесу Freedom Finance үшін тым күрделі болып көрінді. Оның үстіне, Тимур Алматыны ұнататынын және әкесінің Қазақстаннан шыққанын бірнеше рет атап өткен.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
Қазақстанда оның «Фридом Финанс» брокерлік компаниясы тез арада ең танымалдардың біріне айналды. Брокер Орталық Азияның өзге елдерінде де жұмыс істей бастады. Сол уақытта Қазақстанда Freedom Bank пайда болды. 2014 жылдан бастап «Фридом» ТМД аумағынан тыс жерлерге шықты, ал 2015 жылы Турлов АҚШ-та тіркелген Freedom Holding Corp. атты біріктірілген компания құрды. Сол кезден бастап Қазақстан нарығы басым бағытқа айналды және дәл осы елде алғашқы болып жаңа цифрлық сервистер мен өнімдер пайда болды.
2019 жылы Freedom Holding Corp. АҚШ-тың NASDAQ биржасына листинг алған ТМД-дағы алғашқы компания болды. Сол кезден бастап компания бұрынғыдан да жоғары қарқынмен өсе бастады, жаңа бағыттар ашып, ерекше цифрлық шешімдер жасап, әлемнің түрлі елдерінде кеңселерін көбейтті. Қазіргі таңда корпорацияның АҚШ, Еуропа, Азия және ТМД елдерін қоса алғанда, 22 мемлекетте кеңсесі бар. 2022 жылы Freedom Ресейдегі активтерін сатып, толығымен Қазақстанға шоғырланды, ал Турлов Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдады. Бүгінде компанияның бас кеңсесі Алматыда орналасқан.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
Freedom Holding Corp. – әлемдік нарықтағы ойыншы
Тимур Турловтың Freedom Holding Corp. компаниясы түрлі бағыттарды қамтиды. Корпорация өнімдерді цифрландыру мен бірыңғай экожүйе құру бағытын таңдады, соның арқасында ол тек қазақстандық емес, әлемдік нарықта да бәсекеге қабілетті болды. Қазіргі уақытта холдинг құрамына мыналар кіреді:
- Freedom Finance Global - қазақстандық бағыт
- Freedom Bank
- Freedom Broker және Tradernet сауда платформасы
- Freedom Life және Freedom Insurance сақтандыру сервистері
- Freedom Pay
- Freedom Mobile
- Freedom Drive
- Freedom Ticketon
- Freedom Telecom
- Freedom Travel
- Freedom Media
- Re:kassa
- Arbuz.kz
- Freedom24 - еуропалық бағыт
Холдинг акциялары тұрақты өсіп келеді. Мәселен, FRHC акциясы NASDAQ биржасында бір бума үшін 190,22 доллар рекордтық көрсеткішке жетті. Басқа да қаржылық көрсеткіштер өсуде. 2025 жылдың маусымында жарияланған Freedom Holding Corp.-тың жылдық қаржылық есебіне сәйкес, жылдық табыс 2,1 млрд долларды құрап, 2024 жылмен салыстырғанда 23%-ға артқан. Тимур Турловтың айтуынша, түсімнің негізгі бөлігі қайта инвестицияланады.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
2025 жылдың өзінде Тимур Турлов бизнесті қуантқан бірнеше оқиғамен бөлісті. Freedom Holding Corp.-тың 185 000 бағалы қағазын перспективалы жобаларға инвестиция жасайтын америкалық AlphaDEX (FXO) қоры сатып алды. Холдинг Russell 3000 индексіне кірді және S&P Global Ratings агенттігінен «позитивті» болжаммен жоғары рейтинг алды. Ақыры, Freedom компаниясының Ресейдегі шағын брокерден бастап, үлкен капитализациясы бар халықаралық корпорацияға дейін өсу тарихын Стэнфорд бизнес мектебінің MBA студенттеріне оқытылатын кейс ретінде енгізді.
«Бұл біз үшін жай ғана жетістік емес. Бұл – Алматы мен Астанада туған идеялардың кез келген жерде өзекті әрі маңызды бола алатынын дәлелдейтін нәрсе», - деді холдинг басшысы бұл оқиғаларды бағалай отырып.
Жеке өмірі
Турлов Forbes жаһандық миллиардерлер тізімінде 471-орында тұр. Холдингтің негізін қалаушы үйленген, 6 баласы бар. Ол жары Нинаны студенттік кезінен біледі. 2009 жылы, «Фридом Финанс» компаниясы құрылғанына бір жыл болып, алғашқы аздаған табыс әкеле бастаған кезде олардың тұңғыш ұлы Леон дүниеге келген.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
«Бізде Леон дүниеге келді, ал екі жылдан аз уақытта егіздер өмірге келді. Бәрі бірден жиналды: екі ата-ана және үш сәби, олардың бәрі жылайды. Алты бала болады деп ол кезде тіпті елестете де алмадым», - деп еске алады ол.
Freedom Holding Corp. негізін қалаушы үшін отбасы - үлкен құндылық. Ол көп балалы болу қорқынышты емес екенін бірнеше рет айтқан. Сұхбаттарының бірінде әзілдеп, одан да көп балалы болуға дайын екенін жеткізген. Бизнесменнің отбасында екі овчарка мен бір мысық та бар.
Тимур Турлов және оның спорттық бастамалары
Өз бизнесін де, жеке өмірін де Тимур Турлов жауапкершілікпен жүргізуге тырысады. Бұл тек ірі шешімдер ғана емес, әлеуметтік, дүниежүзілік жауапкершілік те бар дегенді білдіреді. Бұл орайда оның назары екі түрлі спортқа - шахмат пен футболға бағытталған. Ең ауқымды бастамалары балалар мен олардың дамуына арналуда.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
Қазақстан шахмат федерациясының және Халықаралық шахмат мектептері федерациясының президенті ретінде ол бірнеше жылдан бері әлем бойынша чемпионаттар мен турнирлерді демеп келеді - Қазақстандағы көптеген турнирлерден бастап, Нью-Йорк пен Вашингтонға дейін.
ISCF
«Бұл ерекше ойын, ол ойлауды қалыптастырады, тәртіпке, шешім қабылдауға үйретеді, әрекеттеріміздің салдарын көруге баулиды. Біз бүкіл әлемдегі балалардың мүмкіндігінше көбірек шахмат ойынын үйренуіне ұмтыламыз», - деді Тимур биыл тамызда Вашингтонда Freedom ұйымдастырған мектеп чемпионатынан кейін.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
Сондай-ақ, Тимур Турлов Қазақстан футбол федерациясы Атқару комитетінің мүшесі, Freedom QJ League жастар футболын дамытуға инвестиция құяды, ал жуырда Қарағанды облыстық футбол ассоциациясының президенті болып тағайындалды.
Тимур Турловтың Facebook-тегі парақшасынан фото
Бұл жобаларға бизнесмен жүздеген миллион доллар салуда, себебі оның сенімі бойынша, қайда үлкен ақша болса, сонда үлкен жауапкершілік те бар.
