Алматыдағы Қытай Халық Республикасының Бас консулдығында қазақстандық БАҚ өкілдеріне арналған ерекше брифинг өтті. Атмосфера ресмиден гөрі достыққа жақын болды: дөңгелек үстел басына жетекші басылымдардың журналистері жиналды, ал кездесуді ҚХР-дың Алматыдағы Бас консулы Цзян Вэй ханым жүргізді. Басты себеп – Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданының құрылғанына 70 жыл толуы.
«Бүгінгі Шыңжаң – тұрақтылық пен даму аймағы»
Кездесуді ашқан Цзян Вэй әңгіменің бағытын бірден айқындады: «Шыңжаң үлкен жолдан өтті – артта қалған шеткі өңірден Қытайдың ең серпінді орталықтарының біріне айналды. Қазір бұл – адамдар тыныш өмір сүріп, ертеңіне сеніммен еңбек етіп, түрлі мәдениет пен діндер бірлікте өмір сүріп жатқан жер», – деді ол.
Ол жуырда Үрімжінде ҚХР Төрағасы Си Цзиньпиннің қатысуымен өткен мерекелік шараны еске салды. «Бұл жай ғана мерекелеу емес, жетпіс жылдық жолдың қорытындысы болды», – деп қосты дипломат.
Сандар өздігінен сөйлейді
Консул атап өткендей, Шыңжаң экономикасы жылдам дамып келеді. 2024 жылы өңірдің жалпы ішкі өнімі 2,5 трлн юаньнан асып, 6 пайыздан жоғары өсім көрсетті. Бір жылдың ішінде жарты миллионға жуық жаңа жұмыс орны ашылды, ал тұрғындардың табысы 6,7 пайызға артты.
Бюджеттің басым бөлігі – 70 пайыздан астамы – әлеуметтік шығындарға бағытталады: білім беру, денсаулық сақтау, жұмыспен қамту. «Біз үшін экономикалық өсімді адамдар күнделікті өмірде сезінуі маңызды. Олар өзгерістерді өз көзімен көруі тиіс», – деді Цзян Вэй.
«Батыстың астығы» және ақылды технологиялар
Әңгіме бөлек блок ретінде ауыл шаруашылығына арналды. Шыңжаңды Қытайдың «Батыс астығы» деп атайды: тек мақтаның өзі бүкіл ел бойынша өндірілетін көлемнің 90 пайызынан астамын құрайды.
Ең қызығы – жаңа технологиялардың қолданылуы. Консулдың айтуынша, бүгінгі күні егістіктерде пилотсыз себу техникалары, «ақылды» комбайндар, су үнемдейтін суару жүйелері жұмыс істеп тұр. «Бұл өңірдің жаңа бейнесі – ақылды алқаптар. Бұл ұран емес, шынайы жағдай», – деді ол.
Экология және заманауи сын-қатерлер
Журналистер Үрімжінің экологиясы жайлы өткір сұрақты да қойды. Қыста қаланы қою тұман қаптайды, бұл мәселе жергілікті тұрғындар үшін аса өзекті.
Цзян Вэй себеп тек географиялық орналасуда емес, өнеркәсіптік жүктемеде екенін мойындады. «Алайда Қытай өз алдына биік мақсат қойды: 2030 жылға дейін көміртек шығарындыларының шегіне жету, ал 2060 жылға дейін көміртектік бейтараптыққа қол жеткізу. Біз таза энергия көздеріне көшіп жатырмыз, ауқымды көгалдандыру бағдарламаларын жүзеге асырып, кәсіпорындарды жаңғыртудамыз. Алда жұмыс көп, бірақ қозғалыс басталып кетті», – деп атап өтті ол.
Қазақстан мен Қытай: көршіден артық
Брифингте екі ел арасындағы қарым-қатынасқа ерекше мән берілді. Шыңжаң Қазақстанмен 1700 шақырымнан астам ортақ шекараға ие, бұл өңірге айрықша рөл береді.
2024 жылы Шыңжаң мен Қазақстан арасындағы тауар айналымы 22 млрд долларға жетіп, бір жыл ішінде 20 пайызға өсті. Жоспарда – жаңа көлік жобалары, соның ішінде «Тачэн – Аягөз» теміржолы бар.
«Біздің өңірлердің әлеуеті зор. Біз тек көрші ғана емес, жаңа экономикалық дәліздер мен мәдени көпірлерді бірге құра алатын әріптеспіз», – деді Бас консул.
Туризм және мәдени жобалар
Шыңжаң туризмді белсенді дамытып жатыр: соңғы үш жылда өңірге 700 млн-ға жуық турист келген. Әсіресе автотуризм, қысқы демалыс және мәдени бағдарламаларға ерекше көңіл бөлінуде.
Қазақстандықтар да Шыңжаң мәдениетімен танысты: Алматыда «Шыңжаң – әсем мекен» спектаклі және «Ғажайып Қытай: өнер мен сұлулық» көрмесі өтті.
«Бұл жыл Қазақстандағы Қытай туризм жылы болып жарияланды. Алда бізді жаңа әрі қызықты жобалар күтіп тұр деп сенемін», – деді Цзян Вэй.
Ашық диалогтың атмосферасы
Брифинг жоспарланғаннан ұзаққа созылды: журналистер әлеуметтік саясат, этносаралық қатынастар, жаңа экономикалық бастамалар туралы сұрақтар қойды. Цзян Вэй нақты деректер келтіріп, мысалдар арқылы толық жауап берді, өткір тақырыптардан қашпады.
«Мен сіздердің жарияланымдарыңыз халықтарымыздың бір-бірін жақсырақ түсінуіне көмектеседі деп үміттенемін. Сенім мен әріптестік ашық диалог арқылы ғана қалыптасады», – деді Бас консул кездесу соңында.
Кездесудің түйіні: Қытай Шыңжаңды тек стратегиялық өңір ретінде емес, адамдардың өмірі өзгеріп жатқан кеңістік ретінде көрсетуге тырысып отыр – жаңа жолдар мен «ақылды алқаптардан» бастап мәдени фестивальдер мен туризмге дейін.
