Алматыда Азиаттық-Тынық мұхиты өңірі мен Орталық Азияның қаржы нарықтарының болашағы талқыланды.
2024 жылғы 9-12 қыркүйек аралығында Алматыда алғаш рет Азиаттық-Тынық мұхиты орталық депозитарийлер қауымдастығының (ACG) 26-шы жалпы жылдық жиналысы өтті. Бұл тарихи оқиға Орталық Азия мен Азиаттық-Тынық мұхиты өңірінің қаржы институттарының жетекшілері мен сарапшыларын қаржы нарықтарының дамуы мен ынтымақтастығын нығайту мәселелерін талқылау үшін біріктірді.
Іс-шараны Қазақстан Республикасының Орталық бағалы қағаздар депозитарийі (KCSD) ұйымдастырды. Үш күн бойы қатысушылар цифрландыру, жасанды интеллектті енгізу, тәуекелдерді басқару және қаржы секторындағы қызметтердің сапасын жақсарту сияқты маңызды мәселелерді талқылады.
Панельдік пікірталастар: Форумның маңызды тақырыптары
2024 жылдың 10 қыркүйегінде жиналыс аясында халықаралық сарапшылар, соның ішінде Қазақстан Ұлттық банкінің, Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің (АРРФР), Қазақстан қор биржасының (KASE) және қаржы мен қор нарығы саласындағы мамандардың қатысуымен панельдік пікірталастар өтті. Талқылау барысында Қазақстан мен халықаралық бағалы қағаздар нарықтарының жұмысы және қызметтердің тиімділігі мен сапасын арттыру үшін озық технологияларды қолдану мәселелері көтерілді.
Қазақстан Ұлттық банкінің төрағасы Тимур Сүлейменов Азиаттық-Тынық мұхиты өңірі инвестициялық әлеуеті жоғары, ең серпінді дамып келе жатқан нарықтардың бірі екенін атап өтті. Ол бұл өңірдің тұрақты экономикалық өсуі, инфрақұрылымға салынған ірі инвестициялар мен технологиялық жетістіктердің әлемдік қаржы жүйесіндегі маңызды рөл атқаратынын баса айтты.
«Азиаттық-Тынық мұхиты өңірі – бұл жоғары инвестициялық әлеуеті бар динамикалық нарық. Орталық Азия мен Азиаттық-Тынық мұхиты өңірі арасындағы сенімді институционалдық серіктестік құру екі тарап үшін де экономикалық мүмкіндіктердің кеңеюіне жол ашады», — деп атап өтті Тимур Сүлейменов.
Сондай-ақ ол Қазақстанның шетелдік инвесторлар үшін тартымды ел болып қала беретінін және тәуелсіздік жылдарында елге 450 миллиард доллардан астам тікелей шетелдік инвестиция тартылғанын айтты.
«Бұл жан басына шаққанда ТМД елдері арасындағы ең жоғары көрсеткіш», — деп қосты Ұлттық банк басшысы.
2023 жылы Қазақстанның ЖІӨ 5,1%-ға өсті, бұл тау-кен өнеркәсібі, өндіріс және қызмет көрсету салаларының дамуына байланысты болды. Сонымен қатар, елдегі инфляция деңгейі 8,4%-ға дейін төмендеді, алдағы жылы бұл көрсеткіш 5%-ға дейін төмендейді деп болжануда.
Халықаралық валюта қорының экономикалық болашағы туралы болжамы
Халықаралық валюта қорының (ХВҚ) Орталық Азия және Кавказ елдері бойынша басқарушы директорының орынбасары Бо Ли жиналыс барысында аймақтардағы экономиканың түрлі күйзелістерге қарамастан тұрақты өсіп келе жатқанын айтты. Оның пікірінше, мұнайды импорттаушы елдерде ішкі сұраныстың артуы және көмірсутегі өнеркәсібінің дамуы есебінен тұрақты өсім күтілуде.
Бо Ли жақсы құрылған реформалар аймақ елдерінде алдағы 4-6 жылда 5-7%-ға дейінгі экономикалық өсімді қамтамасыз ете алады деп атап өтті. Сондай-ақ, ол цифрландыру мен жасанды интеллектті қоса алғанда, жаңа технологиялардың экономикаға, оның ішінде өндіріс, денсаулық сақтау және қаржы қызметтеріне айтарлықтай әсер ететінін атап өтті.
«Жасанды интеллект әлемдегі жұмыс орындарының 40%-ына және дамыған экономикалардағы жұмыс орындарының 60%-ына әсер етуі мүмкін. Цифрлық дағдыларға және әлеуметтік қамсыздандыруға инвестициялар жасанды интеллекттің дамуын қолдау, өнімділікті арттыру және әлеуметтік-экономикалық тәуекелдерді азайту үшін маңызды болады», — деп атап өтті Бо Ли.
Ол сондай-ақ ХВҚ елдерге өнімділік саясатын енгізуде және Азиаттық-Тынық мұхиты өңірі мен Орталық Азия арасындағы қаржылық инфрақұрылымды нығайтуда қолдау көрсететінін растады.
Қазақстан қор нарығының динамикалық дамуы
Қазақстан қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрағасы Мадина Әбілқасымова жиналыста Қазақстан қор нарығының қарқынды дамуы туралы айтып берді. Оның айтуынша, қазіргі уақытта Қазақстандағы акциялар нарығының капитализациясы 70 миллиард долларды құрайды, бұл елдің ЖІӨ-нің 28%-ын құрайды. Сонымен қатар, Қазақстан қор биржасында (KASE) саудаланатын корпоративтік облигациялардың көлемі 30 миллиард долларды құрады, бұл ЖІӨ-нің 12%-ын құрайды.
Әбілқасымова соңғы бес жылда капитал нарығында тартылған қаражат көлемі 19 миллиард долларға жеткенін, ал бөлшек инвесторлар саны 3 миллионнан асқанын атап өтті. Бұл жеке инвестициялардың ел экономикасындағы маңыздылығын және Қазақстан қор нарығының қарқынды дамып жатқанын көрсетеді.
Ол сондай-ақ Қазақстанның қаржы инфрақұрылымын жаһандық капитал нарықтарына интеграциялау қажеттілігін баса айтты. Қазіргі уақытта халықаралық есеп айырысу ұйымдары, мысалы, Euroclear және Clearstream, Қазақстанның Орталық депозитарийінде тікелей шоттар ашу мүмкіндігіне ие болуы үшін жұмыс жүргізілуде.
Қазақстанның мемлекеттік бағалы қағаздарына шетелдік инвестициялар
Қазақстан Ұлттық банкінің төрағасының орынбасары Алия Молдабекова Азиаттық-Тынық мұхиты орталық депозитарийлер қауымдастығының (ACG) 26-шы жалпы жиналысында шетелдік инвесторлардың Қазақстанның мемлекеттік бағалы қағаздарына салған инвестицияларының өсуін атап өтті. 2024 жылдың басынан бері бұл инвестициялар 411 миллиард теңгеге өсіп, қазіргі уақытта 866 миллиард теңгеге жетті.
Молдабекова сондай-ақ инвесторлардың қажеттіліктерін қанағаттандыру және екінші нарықтың өтімділігін арттыру үшін бағалы қағаздар шығарылымының санын ұлғайту шаралары қабылданғанын атап өтті. Қазіргі уақытта 13 шығарылымның көлемі 1 миллиард АҚШ долларынан асады, бұл мемлекеттік бағалы қағаздар нарығын одан әрі нығайтуға ықпал етеді.
Тұрақты даму және ESG қағидаттарын енгізу
Форумның басты тақырыптарының бірі қаржы нарығында тұрақты даму қағидаттарын енгізу болды. Мадина Әбілқасымова Қазақстанда "жасыл" қаржыландыруды ынталандыру үшін қажетті заңнамалық және реттеуші тетіктер жасалғанын атап өтті. Ол сондай-ақ Қазақстан Ұлттық банкі мен Қаржы министрлігімен бірлесе отырып, ASEAN+3 Bond Market Forum-ға бақылаушы мәртебесін алу үшін өтінім бергенін және бұл аймақтық капитал нарықтарымен интеграцияны нығайту мен тәжірибе алмасуға мүмкіндік беретінін айтты.
Қаржы нарығындағы технологиялық инновациялар және цифрландыру
«Бағалы қағаздар нарығында цифрлық трансформация және қызмет көрсету сапасын арттыру» панельдік сессиясында халықаралық сарапшылар қызметтердің жақсаруына ықпал ететін озық технологияларды талқылады. PT. Kustodian Sentral Efek Indonesia президенті Самсул Хидаят Индонезиядағы орталық депозитарийде 13,3 миллионнан астам инвестордың тіркелгенін және бұл елдегі цифрлық қызметтердің өсуін атап өтті.
Taiwan Depository & Clearing Corporation (TDCC) аға вице-президенті Джули Янг клиенттерге қызмет көрсетудегі инновациялардың маңыздылығымен бөлісіп, цифрлық технологияларды енгізудің маңыздылығын атап өтті.
Freedom Finance атқарушы кеңесшісі Михаил Новоселов Қазақстанның әлемдік технологиялық үрдістерді ғана емес, сонымен қатар кейбір аспектілер бойынша олардан озып тұрғанын айтты. Бұл Қазақстанның қаржы секторын дамытудың белсенділігін және жаңа технологияларды енгізуге дайындығын көрсетеді.
Thomas Murray компаниясының операциялар жөніндегі директоры Джим Миклетуэйт үйден жұмыс істеу қаржы саласында нормаға айналғанын, ал маңызды жүйелерге қашықтан қол жеткізу цифрлық шешімдерді енгізуді қажет ететінін атап өтті.
Халықаралық ынтымақтастықтың және жаңа сауда режимдерінің маңыздылығы
«Бағалы қағаздар нарығында ынтымақтастықты нығайтудағы жаңа кезең» панельдік сессиясында Қазақстан қор биржасының (KASE) басшысы Алина Алдамберген қазақстандық компаниялардың халықаралық нарықтарға облигациялар шығаруына жағдай жасаудың маңыздылығын атап өтті. Ол KASE-нің өңірдегі және шетелдегі биржалармен белсенді ынтымақтастықта екенін айтты. Қазақстандық облигациялар нарығының жоғары капитализациясы жергілікті және халықаралық инвесторларды қызықтыруда.
Depository Trust & Clearing Corporation (DTCC) өкілі Нелли Дагдаг АҚШ-тағы Т+1 сауда режиміне көшу үдерісін түсіндіріп, бұл режимді табысты енгізу үшін реттеушілермен және нарық қатысушыларымен тығыз ынтымақтастық қажет екенін атап өтті. Астана халықаралық қаржы орталығының (AIFC) операциялар және тәуекелдерді басқару жөніндегі директоры Оливье Гэрис жаңа есеп айырысу жүйесіне көшу кезінде икемділік пен түрлі модельдерге бейімделудің маңыздылығын атап өтті.
Жаһандық сын-қатерлер мен болашақ мүмкіндіктер
Clearstream халықаралық депозитарийі тәуекелдер жөніндегі комитетінің төрағасы Марк Джем Азиаттық-Тынық мұхиты өңірі мен Орталық Азияның қаржы инфрақұрылымдарын жаһандық деңгейде біріктірудің маңыздылығын атап өтті.
«Қазақстанның Орталық депозитарийі өз миссиясын толығымен орындай отырып, Шығыс пен Батыс арасындағы көпір ретінде кең мүмкіндіктер ұсынады», — деп мәлімдеді ол.
Ол сондай-ақ геосаяси тұрақсыздық пен климаттың өзгеруі сияқты жаһандық сын-қатерлерге назар аударудың қажеттілігін атап өтті. Сандық технологиялардың, соның ішінде жасанды интеллекттің дамуы қаржы институттары үшін де қауіптер мен мүмкіндіктер туғызуы мүмкін.
KCSD басшысы Әділ Мухамеджанов жиналыс соңында сәтті ынтымақтастыққа ықпал ететін бірнеше негізгі бағытты атап өтті. Ол цифрландырудың өсуі және ESG қағидаттарын енгізу нарықтардың тиімділігі мен қауіпсіздігін арттыруға жаңа мүмкіндіктер ашатынын айтты. Қазақстан инвестициялар тарту және қаржы нарықтарын дамыту саласындағы сенімді серіктес әрі көшбасшы ретіндегі мәртебесін тағы бір мәрте растады, бұл жаһандық экономикалық жүйелерге интеграциялану және заманауи технологияларды енгізу бойынша белсенді жұмыстың көрсеткіші.
