Қазақстан Республикасы БҰҰ - ның ең беделді органдарының бірі-Адам құқықтары жөніндегі кеңесте 2022 жылы басталған үш жылдық мүшелігін аяқтайды, деп хабарлайды DKnews.kz.
БҰҰ-ның басты құқық қорғау алаңының мүшесі бола отырып, Қазақстан адам құқықтары саласындағы халықаралық стандарттардың прогрессивті дамуына елеулі үлес қосып, тәсілдерді жақындастыру және жаһандық жүйені нығайту үшін Шығыс пен Батыс арасындағы «көпір салушы» ретінде әрекет етті.
Үш жыл ішінде Қазақстан гендерлік теңдік, өлім жазасын жою, климаттың өзгеруі кезінде осал жағдайдағы адамдардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша бірқатар маңызды іс-шаралар өткізді. Еліміз Орталық Азия мемлекеттерінің, Еуропалық одақтың және басқа да стратегиялық әріптестердің күш-жігерін біріктірді.
Өзінің мүшелігі барысында Қазақстан Орталық Азия елдерінің атынан БҰҰ-ның Адам құқықтары жөніндегі кеңесінде екі маңызды резолюцияның қабылдануына бастамашылық етті.
2023 жылғы қазан айында АҚК 54-ші сессиясының қорытындысы бойынша білім беру саласындағы бала құқықтары туралы резолюция қабылданды. Құжат кемсітушілікті жою, бейбітшілік пен төзімділікті арттыру, сондай-ақ қарулы қақтығыстардан зардап шеккен балаларды қоса алғанда, әр балаға сапалы білім беруді, оған қауіпсіз қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған.
Бұл резолюция 2024 жылғы қыркүйек айында балалардың басқа құқықтарымен қатар қақтығыс аймақтарынан оралған балаларды оқыту арқылы интеграция мәселелері БҰҰ АҚК-нің шеңберінде алғаш рет талқыланды. 2025 жылғы маусым айында БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары Ф.Тюрк осы тақырып бойынша өз баяндамасын ұсынатын болады.
2024 жылғы 10 қазанда қазақстандық мүшелік үшін соңғы 57-ші сессияда БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесі тарихында тұңғыш рет тұрмыстық зорлық-зомбылықты жою туралы резолюция қабылданды. Ол халықаралық қоғамдастықтың назарын жаһандық пандемияға – тұрмыстық зорлық-зомбылыққа аударады.
Қазақстан ұсынған резолюция арқасында Адам құқықтары жөніндегі кеңес алғаш рет отбасындағы зорлық-зомбылықтың адам құқықтарының проблемасы екенін мойындап, барлық мемлекеттерді оның алдын алу және жою, құрбандарды қорғау және кінәлілерді жауапқа тарту үшін нақты шаралар қабылдауға шақырды.
Тұрмыстық зорлық-зомбылықты жоюға одан әрі жәрдемдесу және халықаралық қоғамдастықтың назарын осы мәселеге аудару мақсатында Кеңес оны 2025 жылға арналған жұмыс жоспарына енгізуді және тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және жою бойынша БҰҰ панельдік талқылау өткізуді ұйғарды. Оның қорытындысы бойынша БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алу үшін құрылымдық және терең себептер мен қауіп факторларын қалай жою керектігі туралы нақты ұсыныстары бар жан-жақты баяндама ұсынады.
Қазақстан өз бастамаларымен қатар БҰҰ АҚК-нің бейбітшілік мәдениетін ілгерілету (Гамбия), технологияларды қолдануға байланысты гендерлік зорлық-зомбылыққа қарсы күрес (Бельгия), тегін мектеп біліміне құқық (Люксембург) және бұрынғы тұтқындарды әлеуметтік интеграциялау (Коста-Рика) жөніндегі резолюцияларының негізгі авторларының қатарына шақырылды.
Әлемдік қоғамдастықтың аталған мәселелерге баса назар аударуы Президент Қ.Қ. Тоқаев жүргізіп жатқан реформалардан бастау алатын Қазақстанның құқық қорғау саласындағы басымдықтарына негізделді.
Еліміздің барлық бастамалары БҰҰ-ға мүше мемлекеттердің ұстанымдары мен көзқарастарының айырмашылығына қарамастан Адам құқықтары жөніндегі кеңестің бірауыздан шешімімен қабылданды және әлемнің барлық өңірлерінен, соның ішінде АҚШ, ҚХР, РФ, Үндістан, Канада, Швейцария, Еуропалық одақ, Латын Америкасы, Азия және Африка елдерінен бірлескен авторлығына қосылу түрінде кең қолдау алды.
Қазақстанның жаһандық форумдағы белсенді жұмысы елдің құқық қорғау жүйесіндегі ауқымды өзгерістермен қатар жүрді, олардың ішінде ҚР Конституциялық сотын қайта құру, өлім жазасын жою және Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің екінші Факультативтік хаттамасына, БҰҰ Бала құқықтары жөніндегі конвенциясына және Мүгедек адамдардың құқықтары жөніндегі конвенцияның Факультативтік хаттамаларына қосылу, тұрмыстық зорлық-зомбылықты криминализациялау және гендерлік теңдік бойынша екі ұлттық жоспарды атап өтуге тұрарлық.
Республиканың адам құқықтары саласындағы өз міндеттемелеріне адалдығы ел ішінде де, негізгі халықаралық алаңдарда да нақты іс-қимылдардың қабылдануымен расталады.
БҰҰ-ның негізгі акторларының еліміздің адам құқықтары мәселелері бойынша жаһандық ынтымақтастықты нығайтуға қосқан үлесін жоғары бағалауы Қазақстанның «орта держава» ретіндегі рөлін бекітеді.
БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесіне екінші үш жылдық мүшелігін аяқтай отырып, Қазақстан адам құқықтарын қорғау жөніндегі жалпыәлемдік құндылықтарға берік ұстанымын растай түсті.
