Бүгінгі таңда Қазақстандағы құрылыс сапасының нормативтік базасы құрылыс нормалары мен ережелері (ҚНжЕ) және ГОСТ болып табылады, деп хабарлайды DKnews.kz.
Бұған дейін материалдық ресурстар мен инженерлік жабдықтар бойынша құрылыс жобаларына бағалар, коммерциялық ұсыныстар ішінара қойылды, олардың бағасы әрдайым нарыққа сәйкес келмеді. Бұл бірнеше рет құрылыстың қымбаттауына әкелді.
Осы проблеманы болдырмау, сондай-ақ бюджет қаражатын үнемдеу және мемлекеттік инвестициялар, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаражаты есебінен және мемлекеттік-жекешелік әріптестік (концессия) есебінен қаржыландырылатын прайс-парақтарды қолдануды барынша азайту мақсатында көзделетін объектілерді салу үшін жобалық шешімдер қабылдау кезінде (жабдықтардың, бұйымдар мен материалдардың ерекшеліктерін қалыптастыру кезінде) сәулет қала құрылысы және құрылыс каталогына (АГСК-3) сәйкес «Құрылыс конструкцияларының, бұйымдары мен құрылыс материалдарының тізбесі» материалдық ресурстар мен инженерлік жабдықтардың номенклатурасын пайдалану қажет.
Мәселен, 2022 жылғы шілдеде ҚР ҚН 1.02.03-2022 «Құрылысқа арналған жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу, келісу, бекіту тәртібі және құрамы» нормативтік техникалық құжаты күшіне енді, онда прайс-парақтар арқылы құрылыс материалдарының сметалық бағаларын көтеруге жол бермеуді көздейтін ЖСҚ-да прайс-парақтарды қолдануды болдырмау туралы норма көрсетілген.
АГСК-3-те сметалық-нормативтік базада жоқ қажетті материалдық ресурстарды, жабдықты, жиһаз бен мүкәммалды және тиісті баға және техникалық ақпаратты (техникалық сипаттамаларын егжей-тегжейлі сипаттайтын каталогтарды, сәйкестік сертификаттарын, тауардың шығу тегі туралы сертификаттарды (СТ KZ), сынақ хаттамаларын) ұсына отырып, анықтамалықты қосу ұсынылатынын атап өткен жөн.
Ресурстардың сметалық құны сметалық бағалар жинағымен анықталатынын білу маңызды. Егер жинақтарда қажетті атаудың сметалық құны болмаса, онда оның құнын Тапсырыс берушінің бекітілген шешімдеріне сәйкес осындай ресурстардың сметалық бағалары бойынша, яғни жобада қабылданған техникалық параметрлер мен сипаттамаларды ескере отырып, ресурстардың бағалары туралы ақпаратты пайдалана отырып, ең төмен баға бойынша айқындау қажет.
Егер прайс-парақтар немесе коммерциялық ұсыныстар бойынша жекелеген ресурстар мен жабдықтардың бағасы анықтамалыққа қарағанда төмен болған жағдайда, тапсырыс беруші қаржы қаражатын тиімді пайдалану мақсатында ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу процесінде құрылыстың сметалық құнын қайта есептей отырып, анықтамалыққа енгізілген материалдардың бағаларын қайта қарау туралы шешім қабылдауға құқылы. Сметалық құнды қайта есептеу жобаны әзірлеген жобалау ұйымы Тапсырыс берушінің тапсырмасы бойынша жүзеге асырылады.
ҚР ҚН 5.13-тармағының талаптары тек материалдық ресурстар мен инженерлік жабдыққа ғана белгіленген. Бүгінгі таңда прайс-парақтар мен коммерциялық ұсыныстарды қолдану тек технологиялық жабдыққа қолданылады.
Сметалық құжаттаманы әзірлеу кезінде АГСК-3-ті қолдану сметалық құжаттаманы тексерудің автоматтандырылған тәсілін енгізу кезеңдерінің бірі екенін айта кеткен жөн.
Құрылыс саласын цифрландыру шеңберінде барлық жергілікті сметаларды жобаларды сараптау кезінде автоматты тексерумен бір цифрлық сметаға біріктіру бойынша жұмыс жүргізілуде. Бұл бастаманы іске асыру 2025 жылы жоспарланып отыр.
