Ғаламдық және аймақтық деңгейдегі экономикалық, саяси, климаттық және басқа да көптеген сын-қатерлер жағдайында Қазақстан бір уақытта ағымдағы және стратегиялық мәселелерді шешуге мәжбүр. Бұл туралы Қасым-Жомарт Тоқаев мәлімдеді. Президент мемлекеттің негізгі басымдықтарын атап өтті: тұрақты әлеуметтік-экономикалық даму, азаматтардың шығармашылық әлеуетін толық ашу және халықтың әл-ауқатын шынайы жақсарту. Соңғы үш жыл ішінде елде Президент бастамашы болған бірқатар реформалар жүзеге асырылды, олардың мақсаты – республиканы дамыту және ұзақ мерзімді мақсаттарға жету.
Осы реформаларға қатысты пікірін Ресей мемлекеттік мұнай және газ университетінің (И.М. Губкин атындағы) Ташкенттегі филиалының доценті, "Білім карвони" ғылыми-зерттеу орталығының сарапшысы Закир Усманов біздің редакциямен бөлісті.
Басқару жүйесіндегі басты өзгерістер
Қазақстандағы басты саяси реформалардың бірі – Президент өкілеттігінің мерзімін шектеу. Бұл қадам Қасым-Жомарт Тоқаевтың елде демократиялық басқару жүйесін қалыптастыруға деген ұмтылысын көрсетеді. Биліктің ауысуы – ел басқару тиімділігін арттырудың және ұлтты ортақ мақсаттарға біріктірудің маңызды шарты.
Президенттің саяси партияға мүшеліктен бас тартуы және оның туыстарына мемлекеттік қызметте лауазым иеленуге тыйым салуы да елдің модернизациясы аясында маңызды қадам болып табылады. Бұл өзгерістер билікті асыра пайдалану қаупін төмендетіп, туыстық негіздегі монополияны азайтады, сондай-ақ билікті жеке иемденуге жол бермейді. Сарапшының пікірінше, ұзақ мерзімді перспективада бұл бастама бүкіл халықтың күткен үмітімен үндесіп, мемлекеттік басқаруда меритократия қағидаттарын орнықтырады.
Қазақстанның жаһандық бастамалары
Закир Усманов Президенттің халықаралық деңгейдегі маңызды бастамаларына да тоқталды. Олардың бірі – БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесін реформалау.
2022 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының 77-сессиясында Қасым-Жомарт Тоқаев жаһандық шиеленістердің себептері мен шешу жолдары туралы өз ұстанымын білдірді. Оның пікірінше, Қауіпсіздік Кеңесін Африка, Латын Америкасы және Азия елдерінің өкілдерімен кеңейту қажет, себебі "жаһандық Оңтүстіктің" дауысы халықаралық аренада әлдеқайда күшті естілуі тиіс.
Сондай-ақ сарапшы Қазақстанның Ауғанстанды Орталық Азиямен белсенді байланыстыруға қатысты бастамасын ерекше атап өтті. Президенттің айтуынша, қазіргі заманғы қауіп-қатерлер трансшекаралық сипатқа ие, сондықтан оларға қарсы күрес халықаралық қауымдастықтың күш-жігерін біріктіруді талап етеді. Бұл, ең алдымен, халықаралық экстремизмге, терроризмге, есірткі және қару саудасына қарсы күресті қамтиды.
Қасым-Жомарт Тоқаев Украинадағы қақтығысты шешудің жалғыз жолы – бейбіт келіссөздер екенін бірнеше рет мәлімдеді. Қазақстан Президенті Бразилия мен Қытай ұсынған реалистік бейбіт келісім жоспарын қолдап, "бейбітшілікке ұмтылу – әлсіздік емес, керісінше стратегиялық парасаттылықтың көрінісі" екенін атап өтті.
Қазақстан – «орташа держава» мәртебесі және оның маңызы
Сарапшы Қазақстанның "орташа держава" мәртебесін иеленуін ерекше атап өтті. Бұл елдің халықаралық саясаттағы, экономикадағы және жаһандық процестердегі рөлін күшейтетін маңызды факторлардың бірі. Бұл мәртебе Қазақстанның ғана емес, бүкіл Орталық Азияның әлеуетін көрсетеді және өңірлік интеграцияны дамыту үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.
Aqorda
Қазақстанның стратегиялық басымдықтары
Қазіргі геосаяси және геоэкономикалық тұрақсыздық жағдайында Қазақстанның басты басымдықтары:
- Жаһандық қауіпсіздікті нығайтуға белсенді қатысу
- Территориялық тұтастықты сақтау қағидаттарын ұстану
- Сыртқы сауданы дамыту және Азия мен Еуропамен логистикалық байланыстарды күшейту
- Орталық Азия елдерімен өнеркәсіптік кооперация, көлік-логистика, су-энергетика және экология салаларындағы интеграцияны тереңдету
Қазақстан өзінің пайдалы қазбаларды өндіру және өңдеу секторын дамыту, сондай-ақ әлемдік жабдықтау тізбегіне ену және жоғары технологиялық өндірістерді іске қосу арқылы өңірлік және жаһандық нарықта бәсекеге қабілеттілігін арттыруы мүмкін. Сонымен қатар, ел Еуразиядағы маңызды көлік-логистикалық орталықтардың біріне айналуға әлеуетті.
Сарапшының пікірінше, бұл реформалар Қазақстанның ұзақ мерзімді тұрақты дамуына ықпал етіп, оның халықаралық аренадағы орнын нығайтады.
