Қазақстандағы тұтынушылық сенім: Қаңтар айында күрт төмендеп, жаңа антирекорд орнатты, деп хабарлайды DKnews.kz.
Қазақстандағы тұтынушылық сенім индексі 2025 жылдың қаңтарында 93,2 пунктке дейін төмендеп, зерттеу тарихындағы ең төменгі көрсеткіштердің біріне айналды. Бұл қазақстандықтардың экономикалық жағдайға деген сенімінің күрт төмендегенін көрсетеді. Сарапшылардың пікірінше, тұтынушылық оптимизмнің бұлайша әлсіреуіне салық саясаты төңірегіндегі пікірталастар, бағаның қымбаттауы және жанармай бағасын реттеудің тоқтатылуы ықпал еткен болуы мүмкін.
Экономикалық жағдайдың нашарлауына деген болжамдар күрт төмендеді
Қазақстандықтардың алдағы 12 айдағы экономикалық жағдайға деген болжамы күрт нашарлады. Бұл көрсеткіш 15,8 пунктке төмендеп, 2023 жылдың маусымынан бергі ең төменгі деңгейге жетті. Желтоқсан айында қазақстандықтардың 54,9%-ы ел экономикасы жақсарады деп үміттенсе, қаңтар айында бұл көрсеткіш 45%-ға дейін төмендеді.
Өңірлік бөліністе ең үлкен құлдырау Батыс Қазақстан облысында тіркелді – мұнда экономикалық жағдайдың жақсаруын күтетіндердің үлесі 61,7%-дан 38%-ға дейін төмендеді. Керісінше, Шығыс Қазақстан облысында аздап оң динамика байқалды – мұнда оптимистік жауаптар 40,8%-дан 44,7%-ға дейін өсті.
Ірі сатып алуларға деген сенім тарихи минимумға жетті
Ірі көлемдегі тауарларды сатып алудың тиімділігіне деген көзқарас та айтарлықтай төмендеді. Қаңтар айында бұл көрсеткіш 11,8 пунктке төмендеп, 62,3 пунктті құрады – бұл зерттеу басталғалы бері тіркелген ең төменгі мән.
Ірі сатып алулар жасауға қолайлы уақыт деп санайтын қазақстандықтардың үлесі:
- Желтоқсан: 31,8%
- Қаңтар: 26,4%
Яғни, халықтың төрттен бір бөлігінен азы ғана қазір қымбат заттар сатып алуға қолайлы уақыт деп санайды. Бұл жағдай әсіресе орта тап өкілдерінің тұтынушылық қабілетіне теріс әсер етуі мүмкін.
Өңірлік бөліністе оптимизмнің аздап өсуі Жетісу және Атырау облыстарында, сондай-ақ Астанада байқалды. Бірақ қалған өңірлерде бұл көрсеткіш төмендеді.
Жеке материалдық жағдайға қатысты болжамдар да нашарлады
Тұрғындардың жеке қаржылық жағдайының жақсаруы туралы көзқарасы да төмендеді. Бұл көрсеткіш 9,8 пунктке кеміп, 2023 жылдың қыркүйегінен бергі ең төменгі деңгейге жетті.
Қаржылық жағдайының жақсаруын күтетін респонденттер үлесі:
- Желтоқсан: 50,8%
- Қаңтар: 44,8%
Әсіресе, 60 жастан асқан азаматтардың арасында пессимизм деңгейі жоғарылады – олардың тек 23,8%-ы (желтоқсанда 35,9%) алдағы жылы қаржылық жағдайы жақсарады деп сенеді.
Керісінше, 29 жасқа дейінгі жастар арасында сенім деңгейі салыстырмалы түрде жоғары болып қалды – 62,1%. Бұл жастардың экономикалық өзгерістерге тез бейімделетінін және болашаққа деген үмітінің жоғары екенін көрсетеді.
Өңірлік тұрғыдан алғанда, Жетісу және Маңғыстау облыстарында тұрғындардың жеке қаржылық жағдайына деген сенімі артқан. Бірақ Павлодар, Ақмола, Қостанай облыстарында және Шымкент қаласында бұл көрсеткіш 10%-дан астам төмендеді.
Инфляцияға деген көзқарас: баға өсімі қазақстандықтарды алаңдатады
Қазақстандықтардың инфляция туралы бағалары үшінші ай қатарынан өсіп келеді. Қаңтарда респонденттердің 51,8%-ы соңғы бір айда бағаның айтарлықтай өскенін байқаған (желтоқсанда бұл көрсеткіш 42,6% болған).
Ал жылдық тұрғыдан инфляцияның күрт өскенін байқаған қазақстандықтар үлесі 52,4%-дан 57,8%-ға дейін көбейді.
Қаңтардағы ең көп қымбаттаған тауарлар мен қызметтер:
- Көкөністер мен жемістер – бағаның өсуін 52,7% респондент байқаған (желтоқсанда – 30,1%).
- Ет және құс еті – 37,2%-дан 43,5%-ға дейін өскен.
- Жанармай (бензин, дизель, ГСМ) – 7,4%-дан 11,3%-ға дейін көтерілген.
- Коммуналдық қызметтер (ТКШ тарифтері) – 17,2%-дан 25%-ға дейін артқан.
Көкөністер мен жеміс-жидектердің бағасының қымбаттауы рекордтық деңгейге жетті. Бұл инфляцияның ең маңызды қозғаушы факторларының бірі болды.
Инфляциялық және девальвациялық күтулер: белгісіздік сақталуда
Инфляциялық күтулер бір ай көкжиегінде аздап төмендеді:
- Желтоқсанда: 24,7% қазақстандық бағаның қатты өсетінін күтті.
- Қаңтарда: бұл көрсеткіш 23%-ға дейін азайды.
Ал 12 ай көкжиегінде керісінше, қазақстандықтардың инфляциялық күтілімдері сәл өсті – 25,6%-дан 26,3%-ға дейін.
Девальвациялық күтулер бірнеше айлық өсуден кейін қаңтарда төмендеді:
- Желтоқсанда: теңгенің әлсіреуін күтетіндердің үлесі 64,2% болған.
- Қаңтарда: бұл көрсеткіш 61,3%-ға дейін азайды.
Ұлттық валютаның нығаюы қазақстандықтардың девальвацияға деген алаңдаушылығын азайтқан болуы мүмкін.
Сарапшылар пікірі: 2025 жыл күрделі басталды
"Қаңтар айы қазақстандықтардың тұтынушылық сенімі үшін өте күрделі кезең болды. Индекстің 100 пункттен төмен түсуі – тұрғындардың экономикалық жағдайға деген сенімінің төмендегенін көрсетеді. Барлық өңірлерде және барлық жастағы топтар арасында пессимистік көзқарас басым. Алдағы айларда бұл көрсеткіш қалай өзгеретіні көп жағдайда үкіметтің экономикалық шешімдеріне байланысты болады" Freedom Finance Global сарапшысы Данияр Оразбаев
Қаңтар айында қазақстандықтардың тұтынушылық сенімі жаңа антирекорд орнатты. Тұрғындар экономикалық жағдайға күмәнмен қарап, ірі сатып алуларды кейінге қалдыруда. Инфляцияның өсуі әсіресе азық-түлік өнімдеріне қатты әсер етті. Дегенмен, ұлттық валютаның нығаюы девальвациялық күтулерді аздап төмендетті.
Алдағы айларда инфляция мен салықтық өзгерістерге байланысты жағдай қалай өрбитіні Қазақстанның тұтынушылық сенім деңгейіне тікелей әсер ететін негізгі факторлардың бірі болмақ.
