Экономиканың нақты секторын қаржыландыру Ұлттық экономика министрлігінің сарапшыларымен талқыланды, деп хабарлайды DKnews.kz.
Ұлттық экономика министрлігі жанындағы Сараптамалық кеңестің екінші отырысы экономиканың нақты секторын қаржыландыруды талқылауға арналды. Оған 20 адам қатысса, жартысы тәуелсіз сарапшылар.
Вице-премьер-Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин атап өткендей, экономиканың нақты секторын қаржыландырудың белсенді басталуы – бұл Қазақстанның ЖІӨ-ні ұлғайтуға бағытталған экономикалық реформасының үшінші кезеңі. Біріншісі – жаңа Бюджет кодексін қабылдау, екіншісі-Салық кодексінің жобасымен жұмыс істеу.
Үкіметтің экономиканың нақты секторының жобаларын қаржыландыру жөніндегі негізгі бастамалары туралы Ұлттық экономика вице-министрі Арман Қасенов баяндады.
- Қазіргі уақытта инвестицияның ЖІӨ-ге қатынасы 14-15% деңгейінде және объективті төмен болып табылады. Экономикалық өсудің жоғары қарқынына және Мемлекет басшысы қойған міндетке қол жеткізу үшін 2029 жылға қарай ЖІӨ–ні 450 млрд долларға жеткізу қажет-инвестиция 2.75 есеге, 2024 жылғы 40 млрд доллардан 2029 жылы 103 млрд долларға дейін ұлғаюы тиіс. Мұны қазір үкімет ұсынып отырған бастамалар есебінен қамтамасыз ету қажет – бизнесті 8 трлн теңгеге кредиттеу үшін Бәйтерек холдингі арқылы 1 трлн теңге бөлу керек, - деді вице-министр.
Вице-министр инвестициялық жобаларға құю көлемін ұлғайтудан басқа, тағы бір маңызды проблеманы - сапалы инвестициялық жобалардың жеткіліксіздігін атап өтті.
- Қаржыландыру мәселесі - бұл ішінара мәселе. Тағы бір маңыздысы – сапалы жобалардың жетіспеушілігі. Мұны халықаралық даму қаржы институттары да атап өтеді. Біз жобаларды қаржыландыруды 40 млрд доллардан 103 млрд долларға ұлғайту туралы айтатын болсақ, міндет тек қаржыда ғана емес, сонымен қатар инвестициялардың сапасында да екенін түсінеміз, - деп атап өтті Арман Қасенов.
Өсудің негізгі нүктелері-өнімділігі жоғары экспортқа бағдарланған жобалар. Бұл металды қайта өңдеу, мұнай - газ, ауыл шаруашылығы және азық-түлік өндірісі, мұнай және көмір химиясы және басқалар.
Бәйтерек холдингінің басшысы Рустам Қарағойшин 60% нарықтық қорландыруды және 40% бюджеттік кредиттеуді қамтитын холдингті қаржыландыру моделі туралы айтып берді. 2025 жылы Бәйтерек тарапынан қаржыландырудың жалпы көлемі 8 трлн теңге, оның 3,75 трлн теңгесі ұлттық валютада 12,6% ставка бойынша, 2,25 трлн ұлттық валютада нарықтық ставка бойынша және 2 трлн шетел валютасында берілетін болады.
- Біздің басты міндетіміз-түпкі тұтынушы үшін ставкаларды 12,6% - ға біріздендіру. Бұл біріздендіру екінші деңгейдегі банктерге бүгінде Бәйтерек қатысып отырған барлық бағыттарға қатысуға мүмкіндік береді, - деп атап өтті Рустам Қарағойшин. - Уақыт өте келе, базалық мөлшерлеме қолайлы деңгейге дейін төмендеген кезде, банктер экономиканы қаржыландырудың ауқымды үлесін алады. Ал Бәйтерек және басқа да даму институттары экспортқа бағдарланған ауқымды тауашалық жобалар үшін өзіндік құралға айналады.
Тәуелсіз сарапшылар тарапынан көптеген сұрақтар мен ұсыныстар айтылды. Атап айтқанда, AERC бас директоры Жәнібек Айғазин жеңілдетілген қаржыландыру үшін жобалардың басымдығын қалай анықтайтынын және олардың инвестицияларды қайтару және ЖІӨ өсіміне қосатын үлесі тұрғысынан қалай бағаланатынын сұрады. ЖІӨ-дегі өңдеу өнеркәсібінің үлесі 12%, бұл үлес біздің күш-жігерімізге қарамастан айтарлықтай өспеуде.
Ол инфрақұрылымның дамуы мен қуаттылығының артуына ерекше назар аударуды ұсынды. Бұл экономикаға жалпы әсер етпек, өйткені біз бәріміз инфрақұрылымды пайдаланамыз.
Серік Жұманғарин бүгінгі таңда ЖҚҚ бойынша салынған инвестицияның ең үлкен қайтарымын ауыл шаруашылығы, тау-кен өнеркәсібі, сауда береді деген жауап қайтарды. Белсенді өсу драйверлеріне көлік пен қойма кіреді. Бәйтерек арқылы қаржыландыруда басымдық металлургия, мұнай және көмір химиясы, тамақ өнімдерін өндіру, ИТ, ЖИ, логистика және т.б. жоғары өңделген өнім жасау жөніндегі жобаларға берілетін болады. Ал инфрақұрылымды дамыту үшін ұлттық инфрақұрылымдық жоспар бар. Оған сәйкес биыл 13 мың шақырым автожолды жаңғырту, салу және жөндеу, 1480 шақырымға жуық теміржолды жөндеу және жаңа теміржол желілерін салу жоспарлануда.
