6 сәуірде «Ел үшін атом » тақырыбындағы телекөпір Беларусь, Қазақстан, Ресей және Өзбекстанның сарапшылары мен қатысушыларын жинады. Бұл елдер 1997 жылы атом энергиясын дамыту саласындағы ынтымақтастық үшін құрылған ТМД-ға мүше сегіз мемлекеттің атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану жөніндегі комиссиясының құрамына кіреді. Сонымен қатар, бұл елдерде аймақ тұрғындары ядролық технологияларды қолдану бағыттары туралы біле алатын Атомдық технологиялардың ақпараттық орталықтары (АТАО) табысты жұмыс істейді, деп хабарлайды DKNews.kz.
Ядролық технологиялар ел мен халыққа қандай мүмкіндіктер береді? Бұл туралы телекөпірге қатысушыларға орталықтарға шақырылған мамандар айтып берді.
Сонымен, «Белэнерго» мемлекеттік өндірістік бірлестігінің АЭС-ті техникалық қамтамасыз ету бөлімінің басшысы Надежда Зданевич атом энергетикасының өңірдің экономикасы мен инфрақұрылымын дамытудағы рөліне тоқталды:
«Росатом бүкіл әлемде атом электр станцияларын салады. Мұндай жоба Беларусьте де жүзеге асырылды. Қазір ел тарихындағы тұңғыш атом электр станциясы бар. Ал жанынан АЭС салынған Островец қаласы 10 жылдың ішінде ауылдан атом ғалымдарының қаласына айналған 2022 жылы туған күнін қала мәртебесінде атап өтті. 25 наурызда екінші энергоблокты физикалық іске қосудың соңғы кезеңі аясында реакторда басқарылатын бөліну тізбегі реакциясы сәтті жүзеге асырылды, Беларусь АЭС-інің қуат блогы ең төменгі бақыланатын қуат деңгейіне жеткізілді» Надежда Зданевич
Ядролық технологиялар адамға көптеген салаларда қызмет етеді. Мысалы, иондаушы сәулелерді өңдеу технологиялары азық-түлік өнімдерінің жарамдылық мерзімін бірнеше есе ұлғайта алады. Әуежай қауіпсіздігін тексеру жүйелерінде қолданылатын радиациялық технология қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Радиоизотопты анықтау археологиялық олжалар мен өнер туындыларының жасын анықтауға көмектеседі. Бірақ ядролық технология сөздің шын мағынасында өмірді сақтайтын бір сала бар: ядролық медицина.
Қазақстанда ядролық медицина қалай дамып жатыр, деді ҚР Президенттің Әкімшілігінің Медициналық орталығының Орталық клиникалық ауруханасы ядролық медицина орталығының меңгерушісі Айгүл Сәдуақасова.
«Бізде 7 ядролық медицина орталығы бар, оларда онкопатологияны диагностикалау үшін радиофармацевтикалық препаратты көктамыр ішіне енгізу қолданылады, оның синтезі циклотрон өндірісі кешендерінде жүзеге асырылады. 2026 жылға дейін тағы 4-5 орталықты енгізу жоспарлануда. Ядролық медицина орталығы циклотрон өндірісі кешені мен ядролық медицина бөлімдерінен тұрады. Циклотрон өндірісі кешендерінде тек дәрігерлер мен медбикелер ғана емес, физиктер мен химиктер де жұмыс істейді. Қазақстанда циклотрондық физик, радиохимиктер-технолог, радиофармацевт, аналитикалық химик, сапаны қамтамасыз ету жөніндегі маман және т.б мамандықтар енгізілді» Айгүл Сәдуақасова
Мәскеу инженерлік физика институтының (МИФИ) Ұлттық зерттеу ядролық университетінің (ҰЗЯУ) Ташкент филиалының атқарушы директоры Шавкат Абдукамилов атом өнеркәсібінің бір бөлігі болу үшін қайда оқуға болатыны туралы ақпаратпен бөлісті.
«2018 жылы Өзбекстанда атом электр станциясын салу туралы шешім қабылданды және бұл шешім елдегі атомдық әлеуетті дамытудың тұтас стратегиясын жасауға түрткі болды. Атом энергетикасы жобаларын жүзеге асыруда жұртшылықпен жұмыс басты бағыттардың бірі болып табылады. Бүгінгі іс-шара жастарға кәсіптік бағдар беру тұрғысынан маңызды оқиға болып табылады, мұнда осыған ұқсас жобаларды жүзеге асырған басқа елдердің, сондай-ақ өз сапарының басында ғана тұрған елдердің тәжірибесімен көбірек танысуға мүмкіндік бар. Мүмкін кейбір мектеп оқушылары атом өнеркәсібі үшін кәсіби мамандар дайындайтын ең жақсы университеттердің бірі болып табылатын МИФИ ҰЗЯУ таңдайтын шығар. Бәлкім, АТАО-ға барған соң олар атом инженері мамандығы туралы ойлайтын шығар» Шавкат Абдукамилов
Бұл әртүрлі елдердегі ядролық технологиялар жөніндегі ақпараттық орталықтар арасындағы екінші халықаралық телекөпір. Біріншісі 2021 жылдың желтоқсанында Астанадағы АТАО пен Ташкенттегі АТАО арасында өтті. Биыл қатысушылардың географиясы кеңейіп, халықаралық телекөпірге алғаш рет 4 мемлекет қатысты.
Атомдық технологияның ақпараттық орталығы (АТАО) – бұл мектеп оқушыларына, студенттерге, мұғалімдерге, отбасыларға, сарапшыларға және ядролық технологияға қызығушылық танытқан кез келген адамға арналған көп функционалды алаң. Орталықтың қызметі атом өнеркәсібінің жұмыс істеу қағидаттары мен атом энергетикасын дамыту перспективалары туралы ақпараттандыруға, салалық кәсіптердің беделін арттыруға, ғылымды, инновациялық технологияларды және техникалық білімді насихаттауға бағытталған.
Астанадағы АТАО 2015 жылы Оқушылар сарайында ашылды. Орталық заманауи мультимедиялық жабдықтармен, атом электр станциясының интерактивті макетімен, арнайы бағдарламалық қамтамасыз етумен жабдықталған сенсорлық дүңгіршекпен, оқу баннерлерімен және т.б. жабдықталған. АТАО алаңында әр түрлі жастағы қатысушылар үшін лекциялар, семинарлар, экскурсиялар және зияткерлік ойындар өткізіледі. Жыл сайын орталықтың іс-шаралары 10 000-ға жуық адамды қамтиды.
