Өзбекстанның Самарқанд қаласы Еуропалық Одақ пен Орталық Азияның бес мемлекеті (Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан және Өзбекстан) басшыларының бірінші саммитін қарсы алады.
ЕО атынан Еуропалық Кеңес Президенті Антонио Кошта және Еуропалық Комиссия Президенті Урсула фон дер Ляйен қатысатын болады, деп хабарлайды DKnews.kz.
Саммит Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиёевтің төрағалығымен өтеді.
Бұл Саммит – Еуропалық Одақ пен Орталық Азия елдері үшін екіжақты қарым-қатынасты белсендендіріп, аймақтық ынтымақтастықты арттыруға деген геосаяси мүдделерін көрсетудің басты мүмкіндігі.
ЕО-тың Орталық Азия бойынша 2019 жылғы стратегиясында, сондай-ақ 2023 жылы қабылданған ЕО пен Орталық Азия арасындағы байланыстарды тереңдету жөніндегі бірлескен жол картасында көрсетілгендей, ЕО пен Орталық Азия арасындағы дамып келе жатқан қарым-қатынастарының стратегиялық маңыздылығы соңғы жылдары артуда.
Сондықтан да Саммит барысында:
- Көпжақты ынтымақтастықты нығайту
- Қауіпсіздіктің ортақ сын-қатерлері
- Экономикалық, сауда және инвестициялық байланыстарды кеңейту
- «Global Gateway» стратегиясы аясында энергетика, климаттық бейтарап экономика мен байланыстылық салаларында өзара әрекеттестікті дамытып, «жасыл» көшу бойынша ынтымақтастасу
- Адам арасындағы байланыстар мен ұтқырлықты дамыту сияқты өзара ынтымақтастың мәселелері талқыланатын болады.
Саммит қорытындысы бойынша көшбасшылардың бірлескен мәлімдемесінің қабылдануы жоспарлануда.
Сонымен қатар, Кошта мырза мен фон дер Ляйен ханым Самарқанд халықаралық климаттық форумының ашылу сессиясына қатыспақ. Әлемдік көшбасшылар, саясаткерлер, климат сарапшылары мен белсенділердің басын қосатын форум климат өзгеруінің салдарынан туындаған аймақтық және жаһандық қауіптермен күресу, «жасыл» көшуге және орнықты дамуға ұжымдық міндеттемені растау үшін жоғары деңгейдегі платформа ұсынады.
Самарқанд халықаралық климаттық форумы (ресми парақша)
Global Gateway (Негізгі ақпарат)
ЕО – Орталық Азия қарым-қатынасы
Соңғы жылдары ЕО – Орталық Азия жоғары деңгейдегі өзара әрекеттестігі айтарлықтай белсенді дамып келеді. Екі аймақ басшыларының кездесулері 2022 жылдың қазан айында Қазақстанда және 2023 жылдың маусым айында Қырғызстанда өтті. Сонымен қатар, министрлер деңгейінде бірнеше кездесулер орын алды. 2023 жылғы 23 қазанда диалог пен іс жүзіндегі ынтымақтастық арқылы ЕО пен Орталық Азия арасындағы байланыстарды тереңдету жөніндегі бірлескен жол картасы қабылданды. Бұл Саммит қарсаңында 2025 жылдың 27 наурызында Түрікменстанның Ашхабад қаласында 20-шы ЕО-Орталық Азия министрлік кездесуі ұйымдастырылған болатын.
ЕО-тың Орталық Азия бойынша стратегиясы алғашқы рет 2007 жылы қабылданып, 2019 жылы жаңартылды. Бұл құжатта аймақтың өсіп келе жатқан стратегиялық өзектілігі көрсетіліп, аймақты орнықты, тұрақты, гүлденген әрі өзара тығыз байланысты экономикалық және саяси кеңістікке айналдыру үшін Орталық Азия елдерімен барынша берік серіктестікті дамыту мақсаты қойылған.
20-шы ЕО-Орталық Азия министрлік кездесуінің бірлескен коммюникесі, 2025 жылғы 27 наурыз
ЕО-тың Орталық Азия бойынша стратегиясы (Еуропалық Комиссиясы, 2019 жыл)
ЕО-Орталық Азия (Еуропалық сыртқы істер қызметі)
Сауда
ЕО аймақтың екінші сауда серіктесі (2023 жылы жалпы сыртқы сауданың 22,6%-ы ЕО тиесілі болды). Оның үстіне, ЕО аймақтағы инвестицияның 40%-дан астам көлемін қамтамасыз етіп, ең ірі инвестор болып табылады. Екіжақты байланыстарды одан әрі тереңдету мақсатында ЕО Түрікменстаннан басқа барлық Орталық Азия елдерімен кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісімдер (КӘЫК) бойынша келіссөздер жүргізуде.
ЕО нарығына осал дамушы елдерден келетін өнімдер үшін импорттық баж салығын алып тастайтын артықшылықтардың жалпы жүйесі (GSP) Орталық Азияның бес елінің үшеуіне (Қырғызстан, Тәжікстан және Өзбекстан) ЕО нарығына жеңілдетілген түрде кіру мүмкіндігін беруде. Табыс деңгейі орташадан жоғары ел ретінде Қазақстан мен Түрікменстан GSP жүйесімен қамтылмайды.
