Соңғы уақытта АҚШ-тың сыртқы сауда саласындағы қысымының артуына байланысты Қытай үкіметі сенбі күні ресми мәлімдеме жасап, кедендік баж салығын асыра пайдалану әрекеттеріне қарсылық білдірді. Бұл мәлімдемеде Пекин өз ұлттық мүддесін қорғайтынын және біржақты экономикалық қысымға төтеп беретінін анық көрсетті.
АҚШ-қа бағытталған сын
Мәлімдемеде Қытай АҚШ-тың сауда серіктестеріне, соның ішінде Қытайға қарсы түрлі сылтаумен кедендік баж салығын енгізіп отырғанын қатаң сынға алды. Бұл әрекеттердің халықаралық сауда ережелерін, әсіресе Дүниежүзілік сауда ұйымының (ДСҰ) нормаларын өрескел бұзатыны, жаһандық экономикалық тұрақтылыққа қауіп төндіретіні баса айтылды.
Қытай тарапы АҚШ-тың бұл әрекеттерін протекционизмнің, біржақтылықтың және экономикалық бопсалаудың көрінісі деп бағалап, бұл халықаралық сауда жүйесіне үлкен зиян келтіретінін атап өтті.
«Америка бәрінен бұрын» қағидасына қарсы ұстаным
АҚШ өз саясатын «әділдік» пен «теңдік» деген ұрандармен ақтағысы келсе де, іс жүзінде «Америка бәрінен бұрын» деген ұстанымды басшылыққа алып, өз мүддесін басқа елдердің есебінен ілгерілетуге тырысып отыр. Қытай мұндай саясаттың жаһандық қауымдастық мүдделеріне қайшы келетінін және көп елдің қарсылығын тудырып жатқанын жеткізді.
Мәлімдемеде АҚШ-тың бұл бағыты халықаралық тәртіпті бұзуға бағытталған және жаһандық әділдік пен даму мүддесіне қауіп төндіретіні айтылады.
Қытайдың ұстанымы: ашықтық пен тұрақты даму
Қытай ешқашан қақтығысты бірінші болып бастамайтынын, бірақ елдің егемендігі мен дамуға деген құқығын қорғаудан бас тартпайтынын мәлімдеді. Қытай халқы шынайылық пен уәдеге беріктікті жоғары бағалайтынын еске сала отырып, Қытай жағы қандай да бір қысымға мойымай, ұлттық мүддесін қорғау жолында нақты қадамдар жасай беретінін білдірді.
Мемлекет ретінде Қытай екіжақты тиімділік пен әділ сауда қағидаттарына сүйене отырып, сыртқы ашықтық саясатын одан әрі кеңейтіп, халықаралық сауда мен инвестиция үшін қолайлы құқықтық әрі институционалдық орта қалыптастыруға күш салатынын жеткізді.
Көпжақтылықты қолдауға шақыру
Мәлімдемеде әлем елдері нағыз көпжақтылықты сақтауы керек деген ой айтылды. Қытай жағы жаһандық сауда жүйесі – ДСҰ аясында құрылған көпжақты тәртіптің адамзат дамуы үшін маңызды екеніне назар аударды. Қазіргі әлемде оқшаулану мен жекелеген мүддені алға тарту жолы – тығырыққа апаратын жол.
Қытай барлық елдерге тең мүмкіндіктер берілуі керек екенін айтып, даму тек таңдаулы мемлекеттердің ғана емес, бүкіл әлем халықтарының ортақ құқығы екенін еске салды. Осыған байланысты халықаралық шешімдер кеңес арқылы қабылдануы, ал әлемнің болашағы бүкіл адамзаттың қолында болуы тиіс деген ұстаным алға тартылды.
Бұл мәлімдеме — Қытайдың тек АҚШ-қа емес, бүкіл халықаралық қауымдастыққа жасаған үндеуі. Ол жаһандық әділеттілікке, бірлесе даму мен ынтымақтастыққа негізделген жаңа халықаралық қатынастар жүйесін қолдауға бағытталған. Әлемге үстемдік емес, әділет қажет, ал экономикалық қорқыту мен біржақтылық ешкімге пайда әкелмейді.
