Қазақстандағы жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарнасының мөлшері: жаңа өзгерістер, деп хабарлайды DKnews.kz.
2025 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда жұмыс берушілердің міндетті зейнетақы жарналарының (ЖМЗЖ) мөлшері 2,5%-ға дейін ұлғайды. Бұл өзгеріс елдегі зейнетақы жүйесін жетілдіру және болашақ зейнеткерлердің әлеуметтік қорғалуын арттыру мақсатында енгізілді.
ЖМЗЖ: жұмыс берушілердің жаңа міндеттемесі
2024 жылдан бастап Қазақстанда жұмыс берушілер өз қызметкерлерінің зейнетақы жинақтарын қалыптастыруға белсенді түрде қатыса бастады. Олар БЖЗҚ-ға қызметкерлерінің пайдасына міндетті зейнетақы жарнасын (ЖМЗЖ) аударады. Бұл жаңашылдық Қазақстанның жинақтаушы зейнетақы жүйесін жаңа құрамдауышпен толықтырды.
ЖМЗЖ жұмыс берушінің қаражаты есебінен төленеді және қызметкерлердің жеке зейнетақы шоттарына емес, шартты зейнетақы шоттарына есептеледі. Бұл ерекшелік жүйені ортақ (таратушы) қағидатпен үйлестіруге мүмкіндік береді.
ЖМЗЖ мөлшерінің кезең-кезеңмен өсуі
ЖМЗЖ мөлшері жыл сайын біртіндеп артып отырады:
- 2024 жылы – 1,5%,
- 2025 жылы – 2,5%,
- 2026 жылы – 3,5%,
- 2027 жылы – 4,5%,
- 2028 жылы – 5%.
Бұл жүйе жұмыс берушілерге қаржылық міндеттемелерді біртіндеп қабылдауға мүмкіндік береді, ал жұмысшылар үшін ұзақ мерзімді әлеуметтік кепілдіктерді қамтамасыз етеді.
ЖМЗЖ есептеу тәртібі
Жұмыс беруші ЖМЗЖ есептеу үшін қызметкердің табыс мөлшерін негізге алады:
- Ең төменгі шегі – бір ең төменгі жалақы (ЕТЖ),
- Ең жоғарғы шегі – 50 ЕТЖ-дан аспауы тиіс.
Бұл шектеулер жұмысшылардың әртүрлі санаттарын қамти отырып, жүйенің теңгерімділігін сақтауға бағытталған.
ЖМЗЖ төлеуден босатылғандар
Заңнамаға сәйкес, келесі санаттағы қызметкерлер үшін жұмыс берушілер ЖМЗЖ төлеуден босатылады:
- зейнет жасындағы азаматтар,
- 1 және 2 топтағы мерзімсіз мүгедектігі бар адамдар,
- әскери қызметшілер мен оларға теңестірілгендер,
- 1975 жылдың 1 қаңтарына дейін туған азаматтар.
Бұл ерекшеліктер зейнетақы жүйесін әлеуметтік тұрғыдан әділ етуге бағытталған.
ЖМЗЖ-ның шартты шоттары: ерекшеліктері мен маңызы
ЖМЗЖ-ның негізгі айырмашылығы – бұл қаражат қызметкерлердің меншігі болып саналмайды және жеке зейнетақы шоттарында жинақталмайды. Оның орнына, қаражат шартты шоттарға есептеледі және зейнетақы төлемдеріне ортақ қағидат бойынша пайдаланылады.
- ЖМЗЖ мұраға қалдырылмайды.
- Қазақстан азаматтығынан айырылған немесе қайтыс болған адамдар үшін төленген жарналар басқа қатысушылар арасында бөлініп, өмір бойы төленеді.
Бұл модель жүйенің ұзақ мерзімді тұрақтылығын қамтамасыз етеді.
ЖМЗЖ енгізудің мақсаты
ЖМЗЖ-ның негізгі мақсаты – 1975 жылы және одан кейін туған азаматтарды зейнетақымен қамтамасыз ету. Бұл буынның 1998 жылға дейін ортақ жүйеде жұмыс өтілі жеткіліксіз болғандықтан, болашақта олардың зейнетақысы үш құрамдауыш көзден тұрады:
- Базалық зейнетақы – мемлекет тарапынан төленеді.
- Жинақтаушы зейнетақы – қызметкерлердің өздері төлейтін міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптасады.
- Шартты-жинақтаушы зейнетақы – жұмыс берушілердің міндетті жарналары есебінен құрылады.
ЖМЗЖ-ның енгізілуі Қазақстанның зейнетақы жүйесін жаңа деңгейге көтеріп, болашақ зейнеткерлердің әлеуметтік қорғалуын күшейтуге мүмкіндік береді. Бұл жаңашылдық тек қызметкерлердің ғана емес, жұмыс берушілердің де жауапкершілігін арттыра отырып, қоғамдағы әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етуге бағытталған маңызды қадам болып табылады.
