Қазақстанда резидент еместерге арналған төлем карталарының жарамдылық мерзімі 12 аймен шектелді, деп хабарлайды DKnews.kz.
2024 жылғы 31 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (ҚНРДА) №96 қаулысын қабылдады. Бұл құжат резидент еместерге төлем карталарын беру ережелерін күшейтеді. 2025 жылдың басында жарияланған қаулы төлем құралдарын пайдалануға шектеу қойып, қаржылық операцияларға бақылауды күшейтуді және ақшаны жылыстату мен терроризмді қаржыландыру тәуекелдерін азайтуды мақсат етеді.
Қаулының негізгі ережелері
Резидент еместерге төлем карталарының жарамдылық мерзімі
Қаулыға сәйкес, Қазақстан резиденті болып табылмайтын тұлғаларға берілетін төлем карталарының жарамдылық мерзімі 12 күнтізбелік айдан аспайды. Бұл талап келесі санаттарға қолданылмайды:
- Кәсіпкерлік субъектілеріне;
- Дипломатиялық қызметкерлерге;
- Инвесторларға.
Бұл шектеулер жеке тұлғалардың төлем карталарын пайдалануын бақылауды жеңілдетуді көздейді.
Карталар санына қойылатын шектеулер
Жаңа ережелер бойынша, бір банктың бес және одан көп картасының иесі күдікті деп танылуы мүмкін. Бұрын бұл шек 10 карта болған. Алайда келесі жағдайлар ерекшелік ретінде қарастырылады:
- Балалардың атына берілген қосымша карталар;
- Банктік несиелер бойынша берілген және өтелетін несие карталары.
Бұл өзгерістер алаяқтық пен қаржылық құқық бұзушылық тәуекелдерін азайтуға бағытталған.
Шектеулерді енгізу себептері
ҚНРДА бұл шаралардың қаржылық операциялардың ашықтығын арттыруға және заңсыз қызмет түрлерін азайтуға бағытталғанын атап өтті. Соңғы жылдары көптеген елдерде, соның ішінде Қазақстанда да, терроризмді қаржыландыру мен заңсыз кірістерді жылыстатуға қарсы күреске ерекше көңіл бөлініп келеді.
Бұған дейін Қазақстан резидент еместерге шот ашу және валюталық реттеу мәселелерінде шектеулер енгізген болатын. Бұл жаңа ережелер елдің қаржы жүйесін нығайту саясатының қисынды жалғасы болып табылады.
Мүмкін салдары
Жаңа шектеулер әртүрлі деңгейде әсер етеді:
- Резидент еместер үшін:
Резидент еместерге төлем карталарын жыл сайын жаңарту қажеттілігі туындайды, бұл кәсіпкерлікке қатысы жоқ жеке тұлғалар үшін белгілі бір қолайсыздықтар туғызуы мүмкін. - Банктер үшін:
Бір клиентке берілген карталардың санын бақылау банктерден ішкі мониторинг жүйелерін жетілдіруді талап етеді. Алайда бұл шара банктерге өнімдер санының қысқаруы есебінен жүктемені азайтуға мүмкіндік береді. - Қазақстан экономикасы үшін:
Қаржылық операцияларға бақылауды күшейту халықаралық қауымдастық тарапынан елдің қаржы жүйесіне деген сенімді арттыруға ықпал етеді. Бұл әсіресе Қазақстанның жаһандық экономикаға интеграциялану жағдайында маңызды.
Халықаралық тәжірибе
Қазақстан қабылдаған шаралар әлемдік үрдістерге сәйкес келеді. Қазіргі таңда көптеген елдер қаржылық ағындарды бақылауды күшейтіп, ақшаны жылыстату, терроризмді қаржыландыру және салықтан жалтару сияқты қауіптерді азайтуға бағытталған саясат жүргізуде.
Мысалы:
- Еуропалық Одақта ақшаны жылыстатуға қарсы директивалар күшейтілген.
- АҚШ-та банктік құпия туралы заң аясында клиенттерді сәйкестендіру талаптары қатаңдатылған.
- Ресейде де резидент еместерге қойылатын талаптар күшейтіліп, қаржылық қауіпсіздік шаралары енгізілген.
№96 қаулысы Қазақстанның қаржы секторын тұрақты әрі қауіпсіз етуге бағытталған маңызды қадам болып табылады. Жаңа ережелер халықаралық стандарттарды сақтау қажеттілігі мен қаржылық операциялардың ашықтығы арасындағы тепе-теңдікті қамтамасыз етеді. Алайда бұл өзгерістердің сәтті жүзеге асуы банктерден мониторинг процесіне ерекше көңіл бөлуді талап етеді.
Қабылданған шаралар елдің қаржы нарығын реттеудегі тиімділігін арттырып, Қазақстанның әлемдік аренадағы беделін нығайтуға септігін тигізеді.
