ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің кеңейтілген алқа отырысында ведомство басшысы Светлана Жақыпова зейнетақы жүйесін одан әрі жетілдіру, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету және әлеуметтік қолдау жүйесін дамыту бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы айты, деп хабарлайды DKnews.kz.
Іс-шараға ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Ермек Көшербаев, Парламент депутаттары, ҚР Президенті Әкімшілігінің және Үкімет аппаратының өкілдері, ЕХӘҚ вице-министрлері, аппарат басшысы, комитет төрағалары, департамент директорлары, ЕХӘҚМ бағынысты ұйымдарының басшылары, орталық мемлекеттік органдардың өкілдері, облыстар мен Астана, Алматы, Шымкент қалаларының әкімдерінің орынбасарлары, жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармаларының басшылары мен әлеуметтік әріптестер және өзге де жауапты лауазымды тұлғалар қатысты.
Светлана Жақыпова өз сөзінде Еңбекмині қызметінің басым бағыты азаматтарды әлеуметтік қамтамасыз ету болып табылатынын атап өтті.
«1998 жылдан бастап зейнетақы жүйесін дамытудың негізгі бағыты жинақтаушы зейнетақыға көшу болды. Алайда, бүгінге дейін зейнетақы құрылымында мемлекеттік бөлік, яғни ынтымақты және базалық зейнетақы басым болып отыр.
Зейнетақылар мен жәрдемақылардың бірдей мөлшерін қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдануда. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес базалық зейнетақы мөлшерін кезең-кезеңімен арттыру жалғасуда. 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары енгізілді», – деді ол.
Министр зейнетке қазір шығатын азаматтарда қабылданып жатқан шараларға қарамастан, жоғалған еңбек табысын зейнетақы төлемдерімен алмастыру деңгейі төмендеп келе жатқанын атап өтті. Мұның себебі – ынтымақты еңбек өтілінің табиғи төмендеуі, зейнетақы жинақтарының төмен деңгейі.
«Жинақтаушы зейнетақы жүйесіне 6,4 млн азамат немесе жұмыспен қамтылған халықтың 71,1% қатысады. Алайда, айтарлықтай үлестің қатысуы көбінесе ресми және құбылмалы болып табылады. Зейнетақы активтерінің табыстылығына қатысты сұрақтар бар. 2024 жылы республикалық бюджеттен алынбаған инвестициялық табысты өтеуге 26,8 млрд теңге бағытталды. Осыған байланысты Еңбекмині мемлекеттік органдармен және сараптамалық қоғамдастықпен бірлесіп зейнетақы жүйесін жетілдіру жөніндегі жұмысты жалғастырады», – деді Светлана Жақыпова.
ЕХӘҚМ басшысы сондай-ақ бүгінде жұмыспен қамтылған халықтың 74,3% - ын қамтитын міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіндегі жағдай туралы хабарлады.
«2024 жылы Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан (бұдан әрі – МӘСҚ) 958 млрд теңге сомасына 1,4 млн азаматқа төлемдер жүргізілді. 15 өңірде жүйеге қатысушыларға төленетін төлемдер көлемі МӘСҚ-да жұмыс істейтін азаматтар үшін әлеуметтік аударымдар түсімдерінен асып түсті.
Тек бір ғана әлеуметтік төлемнің максималды мөлшеріне шектеулер жоқ – бұл жүктілік және босануға қатысты төлемдер. Сондықтан жекелеген азаматтар жасанды түрде ұлғайтылған төлем мөлшерін алу үшін заңнамадағы олқылықтарды іздестіруде, бұл осы жүйеге адал қатысушылардың әлеуметтік аударымдарын қайта бөлуде әділетсіздікке әкеп соғады», – деді министр.
Қазіргі уақытта 113 алушыға қатысты 16 қылмыстық іс қозғалды, олардың келтірген залал сомасы 158,4 млн теңгені құрады.
2024 жылдың қыркүйегінен бастап 1,5 мыңға жуық алушы өз еркімен табыстың жасанды өсуін растады, осылайша МӘСҚ активтері 3,4 млрд теңге сомасында сақталды.
«Министрлік заңнамалық бастамалар пакетін әзірледі, оларды іске асыру алдағы 10 жылға міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қаржылық тұрақтылығының көкжиегін кеңейтуге мүмкіндік береді», – деп қосты Светлана Жақыпова.
Қиын өмірлік жағдайдағы отбасыларды әлеуметтік қолдау мәселелері туралы айта келе, министр Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша барлық өңірлерде отбасын қолдау орталықтары құрылатынын айтты. Бүгінде елімізде 109 орталық бар, 2028 жылға қарай олардың саны 208-ге жетеді.
Заңнамада «қиын өмірлік жағдай», «әлеуметтік қолдау көрсетудің интеграцияланған моделі» ұғымдары бекітілген. ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігін отбасы саясаты саласындағы уәкілетті орган айқындады. Мүдделі мемлекеттік органдардың бірлескен бұйрығымен Процеске қатысушылардың ведомствоаралық өзара іс-қимылының бірыңғай тәртібін көздейтін стандарт бекітілді.
Еңбекмині FSM Social мобильді қосымшасын іске қосты, отбасылардың қиын жағдайға душар болуының шынайы себептерін анықтау және оларды осындай күрделі өмірлік жағдайдан шығару үшін тиімді қолдау шараларын әзірлеу мақсатында тереңдетілген сауалнамалар енгізілуде.
«2024 жылдан бастап Астана қаласының «Жанұя» отбасын қолдау орталығында пилот өткізіліп келеді. Наурыз айынан бастап бұл жұмыс бүкіл республика бойынша кезең-кезеңімен масштабталатын болады. Біз барлық өңірлердегі отбасын қолдау орталықтарының басшыларын оқытуға кірістік», – деді Светлана Жақыпова.
Министр көмек көрсетудің тиімділігі мен атаулылығын арттыру ведомство алдындағы тағы бір сын-тегеурін әлеуметтік екенін атап өтті.
2024 жылы атаулы әлеуметтік көмекті (бұдан әрі – АӘК) 39,5 млрд теңге сомасына 78 мың отбасы алды.
Соңғы екі жылда шамамен 19 мың адам немесе 4%-ы үздіксіз АӘК алды. Оны «үнемі» алушылардың үлесі Жамбыл – 10,8%, Атырау – 6,7%, Ақтөбе – 6,3% облыстарында көбірек шоғырланған. Бұл санат кедейлік жағдайынан шығу үшін жеке тәсілді қажет етеді.
«Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша АӘК трансформациялау жұмыстары жүргізілуде. Оны ұсыну қажеттілігінің жоқтығы туралы қосымша өлшемшарттар әзірленді.
Биылғы қаңтар айынан бастап мобильді қосымша арқылы учаскелік комиссиялардың қызметі цифрландырылды. Ақпараттық жүйеде азаматтың келісімімен бүкіл ел бойынша апробациямен олардың кірістері мен шығыстарын ескере отырып, отбасыларға АӘК-ті баламалы есептеу тетігі іске асырылды. Шығыстарды есепке алу үшін мүдделі мемлекеттік органдармен бірлескен бұйрық қабылданды. Екінші деңгейдегі банктерден деректерді қабылдау сервисі дайындалды. Алайда олардың Ұлттық банк жүйесімен интеграциялануға дайын еместігі бұл бастаманың іске қосылуына кедергі келтіреді», – деді Светлана Жақыпова.
ЕХӘҚМ басшысы алдағы өзгерістер шын мәнінде мұқтаж азаматтарды анықтауға және оларға мемлекет тарапынан нысаналы қолдауды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретінін атап өтті.
