Маусым айындағы валюта нарығы: теңгенің әлсіреуі, Ұлттық қор операциялары және нарықтағы тұрақтылық, деп хабарлайды DKnews.kz.
2025 жылдың маусым айында теңге бағамы 1,7%-ға төмендеп, 1 АҚШ доллары үшін 519,73 теңге деңгейінде қалыптасты. Қазақстан қор биржасындағы (KASE) валюталық сауда-саттықтың орташа күндік көлемі бір ай ішінде 238 млн АҚШ долларынан 235 млн АҚШ долларына дейін қысқарды. Жалпы айлық көлем 4,7 млрд АҚШ долларын құрады.
Ұлттық қордан сатылған 800 млн доллар бюджетке бағытталды
Маусым айында Ұлттық қордан 800 млн АҚШ доллары көлемінде валюта сатылды. Бұл қаражат республикалық бюджетке трансферттерді бөлуді қамтамасыз етуге бағытталды. Осы сома жалпы сауда-саттық көлемінің 17%-ын, яғни күніне шамамен 40 млн долларды құрады.
Шілдедегі болжам: 600–700 млн доллар аралығында валюта сату
Үкіметтің республикалық бюджетке трансферттер бөлуге арналған алдын ала өтінімдеріне сәйкес, Ұлттық қордан шілде айында 600–700 млн АҚШ доллары көлемінде валюта сату жоспарланып отыр.
«Айналау» тетігі арқылы теңгені шектеу жалғасуда
«Айналау» операциясы аясында маусым айында 213 млрд теңге нарықтан шығарылды (стерилизация). Шілде айында бұл мақсатта шамамен 290 млрд теңге баламасында валюта сату көзделуде.
Бұл операциялар мен Ұлттық қор қаражатын басқару кезінде Ұлттық Банк нарықтық бейтараптық қағидатын сақтайды. Яғни, валюта сатылымдары нарыққа қысым көрсетпестен, тұрақты әрі біркелкі жүргізіледі.
Маусымда интервенциялар жасалған жоқ
Айта кетерлігі, маусым айында Ұлттық Банк тарапынан валюталық интервенциялар жүргізілген жоқ. Бұл — теңге бағамының нарықтағы сұраныс пен ұсынысқа сәйкес табиғи түрде қалыптасқанын білдіреді.
Квазимемлекеттік сектор 322 млн доллар сатты
Квазимемлекеттік сектор субъектілері валюталық түсімнің бір бөлігін міндетті түрде сату нормасы аясында маусым айында шамамен 322 млн АҚШ долларын сатты. Бұл – нарықтағы валюта ұсынысын арттыруға бағытталған маңызды факторлардың бірі.
БЖЗҚ үшін валюта сатып алынды
Маусым айында Ұлттық Банк Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының (БЖЗҚ) зейнетақы активтерінің валюталық үлесін ұзақмерзімді кезеңде кемінде 40% деңгейінде ұстап тұру мақсатында 188 млн АҚШ доллары көлемінде валюта сатып алды. Бұл — жалпы биржалық сауда көлемінің шамамен 4%-ын құрайды.
Ұлттық Банк БЖЗҚ активтерінің сенімгерлік басқарушысы ретінде портфельді әртараптандыру және ұзақ мерзімді нақты кірістілікке қол жеткізу мақсатында валюта сатып алуды жалғастырады. Шілде айында жоспарланған сатып алу көлемі 100 млн доллардан аспайды, бұл зейнетақы активтерінің болжамды динамикасына байланысты айқындалған.
Ашықтық және болжамды саясат
Ұлттық Банк транспаренттілік қағидатын ұстана отырып, валюта нарығындағы барлық операциялар бойынша толық ақпаратты жариялап отырады.
Қысқамерзімді кезеңде теңге бағамының динамикасы келесі факторларға байланысты болады:
- нарық қатысушыларының күтілімі;
- тоқсан сайынғы салық төлемдері;
- әлемдік нарықтағы ахуал;
- геосаяси өзгерістер.
Ұлттық Банк икемді айырбас бағамы режимін ұстанады. Бұл режим экономикада теңгерімсіздіктердің жиналуына жол бермейді және елдің алтын-валюта резервтерінің сақталуын қамтамасыз етеді.
Қорытынды: Маусым айында теңге бағамы сәл әлсірегенімен, нарықтағы жағдай реттелген күйінде қалды. Ұлттық қордан трансферттер, айналу тетігі арқылы теңгені шектеу, квазимемлекеттік сектордан валюта сатылымы және БЖЗҚ үшін сатып алулар — мұның барлығы теңгенің тепе-тең бағамын ұстап тұруға бағытталған нақты шаралар.
