Қызылорда бағыт берді - Қазақстандағы алғашқы Ұлттық Урбан Форум UN-Habitat қамқорлығымен әлемнің түкпір-түкпірінен сарапшыларды жинады, деп хабарлайды DKnews.kz.
Қызылорда - Қазақстанда алғаш рет өңірлер, мемлекет және жаһандық қауымдастық қалаларды тірі, өзгермелі жүйе ретінде қарастырып, оның өзегіне адамды қойған алаңға айналды. 8 шілде күні мұнда алғашқы Ұлттық Урбан Форум өтті - бұл ұлттық урбанистикада жаңа кезеңнің бастауы болды.
Форумды Қызылорда облысының әкімдігі UN-Habitat қолдауымен және Экология және табиғи ресурстар министрлігі, Сыртқы істер министрлігі, Индустрия және құрылыс министрлігі, «Vision Zero Community» қоғамдық қоры және ARCHICA халықаралық сәулет медиа-платформасымен серіктестікте ұйымдастырды.
Форум алаңында сәулетшілер, урбанистер, мемлекеттік органдардың өкілдері, халықаралық институттар, азаматтық қоғам мен бизнес өкілдері бас қосты.
Негізгі талқылау тақырыбы - қалаларды тұрақты, инклюзивті және климатқа бейімделген кеңістіктерге айналдыру. Бұл өзгерістерде өңірлердің рөліне ерекше мән берілді.
Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Нәлібаев өз құттықтау сөзінде былай деді:
«Біз бұл форумды Қызылордада өткізгенімізге мақтанамыз. Бұл - өңірлер өзгерістің қозғаушы күшіне айналып келе жатқанының маңызды белгісі. Қалалық даму - бұл бетон мен жол туралы емес, бұл - жайлылық, теңдік және тұрақты болашақ жөнінде».
Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаев өз сөзінде қалалардың әлеуметтік және экономикалық жүйедегі рөлін түсінбей тұрақты даму мүмкін емес екенін атап өтті:
«Кез келген мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуы қалалардың дамуымен тікелей байланысты. Бүгінгі форум - өңірлердің тұрақты дамуына, урбанистік күн тәртібін жаңа деңгейге көтеруге және ортақ мақсаттарға жетуге жасалған маңызды қадам».
Форумның алғашқы сессияларының бірін UN-Habitat-тың Орталық Азия бойынша өңіраралық кеңесшісі Катя Шефер жүргізді. Оның айтуынша, қалалар - бұл тек физикалық кеңістік емес, сонымен қатар эмоция, қажеттілік, қауіпсіздік пен тиістілік сезімінің көрінісі. Адамға бағытталмаған урбанистика өз мәнін жоғалтады.
UN-Habitat ұйымының жаһандық шешімдер департаментінің директоры Рафаэль Тутс Қазақстанның жаһандық урбанистік қозғалыстың белсенді қатысушысы ретінде сенімді түрде танылып келе жатқанын атап өтті:
«Қала - бұл болашақтың айнасы. Егер біз бүгін әділетті және тұрақты дамудың негізін қалап үлгермесек, ертең дағдарысқа тап боламыз. Қазақстан тек үйренуге ғана емес, сонымен қатар өз шешімдерін бөлісуге де дайын екенін көрсетіп отыр».
Форум тек пікір алмасу емес, сонымен қатар халықаралық сарапшылармен тәжірибе бөлісу алаңына айналды. Олардың қатарында танымал урбанистер мен сәулетшілер - Гарри Доббс (Ұлыбритания), Риккардо Марини (Ұлыбритания/Италия), Юрий Милевский (Ресей/Ұлыбритания), Мария Скрябина (Саха Республикасы) және басқалар болды.
Форум қатысушылары климаттық өзгерістерге ерекше назар аударды. Бұл әсіресе еліміздің оңтүстік және батыс өңірлері үшін өзекті. Қалалардың тұрақтылығын арттыруға бағытталған нақты шаралар талқыланды: табиғи шешімдерден бастап цифрлық басқару платформаларына дейін.
Өңірлік урбанизацияға арналған сессияда басты тезисті Катя Шефер айтты: «Даму орталықтандырылған бола алмайды. Біз әртүрлі адамдар үшін бірдей қалалар сала алмаймыз».
Спикерлер нақты құралдарды ұсынды: цифрлық кадастрлар, ашық деректерге қолжетімділік, климат пен мәдениетке бейімделген сәулет, сондай-ақ тұрғындардың қалалық орта қалыптастыруға қатысуы.
Форумның қорытынды тақырыбы - қалалардың климаттық тұрақтылығы болды. Бұл - Қазақстанның оңтүстік өңірлері үшін аса маңызды мәселе, себебі мұнда жаз мезгілінде температура жоғары, су тапшылығы мен шөлейттену процестері күнделікті өмірге тікелей әсер етеді. Қатысушылар бейімделетін сәулет, микроклиматтық аймақтау және жасыл дәліздер, су ұстау жүйелері мен экожүйелерді қалалық жоспарлауға интеграциялау сияқты табиғи шешімдер қажеттігін атап өтті.
Сарапшылар Қызылордада өткен форумды жай ғана оқиға емес, қалалық саясаттағы тәсілдің өзгеруінің нақты белгісі деп таныды: абстрактілі тұжырымдамалардан - нақты шешімдерге, орталықтандырылған жоспарлаудан - өңірлік диалогқа. Қазақстан халықаралық урбанистік қозғалысқа жай ғана қосылып қойған жоқ - ол өзінің бірегей күн тәртібін қалыптастыруға дайын ел екенін көрсетті. Бұл күн тәртібінің орталығында - қоғам, климат және әділетті даму тұр.
Іс-шара ұйымдастырушыларының айтуынша, форумның нәтижелері жаңа стратегиялық бастамаларға негіз болады. Қызылорда енді тек географиялық емес, мазмұндық тұрғыдан да Қазақстандағы қалалық ортаны трансформациялаудың орталығына айналды.
Индира Махметова, ARCHICA платформасының негізін қалаушысы, Креативті индустриялар альянсының басқарма мүшесі:
«Бүгін Қызылорда жай ғана Форумды қабылдаған жоқ - ол бүкіл ел үшін жаңа кезеңнің басталу нүктесіне айналды. Біздің даусымыз UN-Habitat халықаралық урбанистік диалогында естілді - енді Қазақстан ұлттық және өңірлік урбан форумдар желісінің картасында ресми түрде белгіленді. Бұл процестің серіктесі болу - біз үшін үлкен құрмет, әрі біз қалаларымыздың тұрақты болашағы үшін бірлесіп жұмыс істеуге дайынбыз».
Форумның серіктесі, урбанистика және тұрақты қалалық даму саласындағы сарапшы, Vision Zero Community қоғамдық қорының жетекшісі Ерқанат Зайытов қорытынды сөзінде атап өтті:
«Осындай маңызды форум Қызылордада өтіп жатқанына мақтанамын - бұл қала бай тарихи және мәдени мұраға ие. Дәл осы жерде 1925-1929 жылдары Қазақ АССР-нің алғашқы астанасы орналасқан. Бұл - Қорқыт ата мен қобыздың, даланың және қазақ рухының символының отаны. Қызылорда - Қазақстанның әр өңірі өзіне тән ерекше әлеуетке ие екендігінің жарқын мысалы».
Форумға ақпараттық қолдау көрсеткен жетекші медиа: Informburo, The Steppe, Biz Media, Optimism.kz, Деловой Қазақстан (DKnews.kz), Qazaqpress.kz, Qaz365.kz, Kazinform, Smartnews, BES Media. Бас демеуші - Kazpetrol Group.
