Қазақстанда мопед айдаушылар сақтандыруға жаппай көшті - 5 айда өсім 11 есе, деп хабарлайды DKNews.kz.
Қазақстан жолдарында мопед мінген жүргізушілердің өмірі бір-ақ күнде өзгерді. Бұрын жай ғана көлік емес деп қаралатын мопедтер енді ресми түрде заңға бағынады - тиісінше, сақтандыру да міндет. Жаңа ереже күшіне енгеннен кейін сақтандыру полистеріне сұраныс күрт артты.
2025 жылдың алғашқы бес айында ғана Freedom Insurance компаниясы 15 538 мопед иесіне міндетті автосақтандыру (КҚИ АҚЖС) рәсімдеген. Бұл былтырғы жылмен салыстырғанда 11 есе көп. 2024 жылы небәрі 2716 шарт жасалған еді.
Сақтандыру сыйақысының көлемі де өсіп отыр - 2024 жылы жиналған қаражат 26 млн теңге болса, 2025 жылдың қаңтар-мамыр айларында бұл сома 160,4 млн теңгеге жеткен.
Не өзгерді? Мопед те енді көлік ретінде қарастырылады
2025 жылдың 5 сәуірінен бастап «Жол жүрісі туралы» заңға енгізілген өзгерістер күшіне енді. Бұдан былай мопед жүргізушілері толыққанды жол қозғалысына қатысушылар деп танылады. Бұл - жай ескерту емес, нақты талаптар:
- Мопедті арнайы ХҚКО-да тіркеу және мемлекеттік нөмір алу
- A1, A немесе B санатындағы жүргізуші куәлігін алу
- КҚИ АҚЖС бойынша міндетті сақтандыру полисін рәсімдеу
Қарапайым тілмен айтқанда - мопед айдаушы енді жауапты жүргізуші ретінде заң алдында есеп береді.
Штрафтар мен айып тұрағы - алғашқы нәтижелер
Заң күшіне енгеннен кейін бір жарым ай ішінде тек Астана мен Алматыда:
- 4200-ден астам жүргізушіге айыппұл салынған
- 1200-ден аса мопед айып тұрағына жеткізілген
Ең жиі тіркелетін заңбұзушылық - мопедті тіркемегені. Ал полиция мәліметінше, көптеген жүргізушіде түптеп келгенде жүргізуші куәлігі де болмаған.
Апаттар азайып жатыр ма?
ҚР Бас прокуратурасының құқықтық статистика комитеті келтірген дерекке сәйкес, 2024 жылы мопед айдаушылардың кінәсінен 1260 жол апаты тіркелген. Ал 2025 жылдың алғашқы 5 айында - 232. Бұл - оң динамика.
Осы кезеңде Қазақстан аумағында 30 253 мопед ресми тіркелген. Бұл көліктер саны артқан сайын - заң мен тәртіптің рөлі де маңыздырақ бола түседі.
Сақтандыру - енді жай қағаз емес, нақты қорған
«Мопед иесін сақтандыру - тек оның мүддесін емес, өзгелердің де қауіпсіздігін қамтамасыз етеді», - дейді Freedom Insurance басқарма төрағасы Азамат Керімбаев. «Бұрын мұндай заң болмаған. Егер мопед қатысқан апатта кінәлі болса - жауапкершіліктен сытылып кететін. Қазір - жауап бар, өтемақы бар».
Енді егер мопед жүргізушісі сіздің көлігіңізге соқтығысып, шығын келтірсе - сақтандыру өтемақы төлеуге мүмкіндік береді. Ал егер сіздің мопедіңіз басқа біреуге зиян келтірсе - полис өзіңізді қорғайды.
Мемлекеттік нөмір - тәртіп үшін нақты құрал
Мопедтерге арналған мемлекеттік нөмір де өзін-өзі ақтап жатыр. Себебі егер жүргізуші жол ережесін бұзса - жүйе оны автоматты түрде анықтап, айыппұл салады. Ешқайда қашып құтылу мүмкін емес.
Заң бәріне ортақ
Мопедтер енді жай ғана “арбаның” заманауи нұсқасы емес. Олар - жол қозғалысының нақты қатысушысы. Ал бұл - құқық пен міндеттерді тең бөлу деген сөз.
«Мопед жүргізушілерін реттеу - тәртіпті күшейтеді. Бұл - апаттың, жарақаттың, тіпті адам өлімінің азаюына алып келеді», - дейді Керімбаев.
Жолда бәріміз теңбіз. Енді мопед те - заң алдында жауапты. Құжатың түгел болмаса - айыппұл сенен қашпайды.
