Алматыда 19–30 қыркүйек аралығында кадеттер арасындағы шахматтан әлем чемпионаты өтеді. Әлемнің 84 елінен келген 800-ден астам жас шахматшы Балуан Шолақ атындағы Спорт-мәдениет кешенінде жиналады.
Олар U8, U10 және U12 санаттарында сынға түседі. Қазақстан мұндай ірі турнирді алғаш өткізеді. Жарысқа 200-ден астам қазақстандық жасөспірім қатыспақ. Осы оқиғаның маңызы, жас таланттардың болашағы және еліміздегі шахматтың дамуы туралы сөз Қазақстан шахмат федерациясының бірінші вице-президенті, гроссмейстер, Лондонда өткен командалық әлем чемпионатының (2025) күміс жүлдегері, еліміз тарихындағы тұңғыш U20 жасөспірімдер арасындағы әлем чемпионы, бес дүркін еліміздің чемпионаты жеңімпазы - Дәрмен Сәдуақасовпен DKNews.kz сайтының бас редакторы жүргізген сұхбатта болды.
Неліктен кадеттер арасындағы әлем чемпионаты Қазақстан үшін маңызы зор?
Алматыдағы турнирде жаңа есімдер ашылады, қазақстандық команда лайықты өнер көрсетіп, жоғары наградалар алады деп сенеміз. Алматы мен елдің беделін көтеру мақсатында біз қонақтарға Қазақстанның көркем табиғаты мен Алматының сұлулығын таныстырамыз. Экскурсиялар ұйымдастырып, таулар мен қала пейзаждарын танытамыз. Ойыншылар алған тәжірибелерімен әлеуметтік желідегі жарияланымдары арқылы бөліседі деп үміттенеміз - бұл Қазақстанның халықаралық имиджіне зор әсер етеді. 1200-ге тарта қонақ қатысатын жарыс - өте ауқымды шара.
KazChess
Юні шахматшыларға және қазақ елінде шахматқа деген қызығушылыққа қандай ықпал жасалмақ?
200-ге жуық жас шахматшы үшін бұл - әлемдік деңгейдегі жарысқа қатысу, өздерін көрсету мүмкіндігі. Мұндай турнир жастар арасындағы қызығушылықты оятады: балалар шахматқа жазылып, ата-аналар интеллектуалдық спортқа ынталы болады.
KazChess
Бұл - логика мен басқа қабілеттерді дамытуға тиімді құрал. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қолдап, шахматты дамытудың кешенді жоспарын бекіткендіктен (Үкімет қаулысымен), ең амбициялы жобалар іске асады.
Қазақстандағы кәсіби шахматтың дамуы қандай деңгейде?
Бүгінде кәсіби шахматты дамыту – басты мақсаттардың бірі. Біздің жасөспірімдер мен жастар құрамасы әлемнің ең мықтылар қатарында.
KazChess
Біз көптеген жүлделер иелендік – жеке және командалық турнирлерде. Соңғы жетістіктер – Колумбиядағы Дүниежүзілік балалар олимпиадасы, АҚШ-тағы мектеп оқушылары арасында өткен командалық әлем чемпионаты.
KazChess
Италияда өткен соңғы кадеттер әлем чемпионатында Қазақстан командасы U8, U10 және U12 жанында жалпы командалық есепте бірінші орынға табан тіреді.
KazChess
Біз үздік таланттар негізінде позициямызды нығайтып жатырмыз.
Қазақстандағы жас шахматшыларға қандай қолдау бағдарламалары бар?
Біздің федерация жүзеге асырып отырған таланттарды қолдау бағдарламасы бар. Оған ең үздік 45 жас жігіт пен қыз грант алады – сайыстарға қатысу, жаттықтырушылармен жұмыс, ноутбуктер, спорттық жаттығулар, психологпен кездесулер және ересектер құрамасымен жиындарға бару түрінде қолдау қамтылады.
Шахматтан 20-ғасырдағы әлем чемпионы және 21-ғасыр чемпионы Дәрмен Сәдуақасов пен Қазыбек Нөгербек / Фото: KazChess баспасөз қызметінің мұрағаты
Федерация президенті Тимур Турловтың қолдауы арқасында бұл бағдарлама тиімді әрі нәтижелі іске асуда.
KazChess
Кәсіби шахматта қандай мақсаттар бар?
Біздің мақсат - нағыз халықаралық деңгейде жарысатын мықты ерлер құрамасын қалыптастыру. Біз ең дарынды таланттарды анықтап, осы чемпионатта оларды танытқымыз келеді. Таланттарды таңдау мен қолдау бағдарламасы, ашық және дәстүрлі турнирлер өткізу - құраманы халықаралық деңгейге дейін дайындауға бағытталған. Кадеттер әлем чемпионаты осы мақсатқа жету үшін аса маңызды.
KazChess
Қазақстан әйелдер құрамасының қандай жетістіктері бар?
Әйелдер шахматында бізде балалардан шыққан дарынды ойыншылар легі бар: Бибисара Асаубаева, Меруерт Камалиденова, Елназ Калиахмет, Зарина Нургалиева, Алуа Нурман, Ксения Балабаева, Амина Каирбекова және басқа да таланттар.
KazChess
Олар ел намысын қорғайды. Біздің әйелдер құрамасы өткен жылы Будапешттегі Дүниежүзілік шахмат олимпиадасында екінші орын алды - бұл жоғары деңгейдің белгісі.
Ерлер шахматында қандай перспективалар бар?
Ерлер шахматында шынайы үлкен табыстар алда. Біздің жаңа жетекшілер - Қазыбек Ногербек, Денис Махнев, Алдияр Ансат, Эдгар Мамедов. Біз құраманы омолаждандыруға көңіл бөліп, өзіміздің "Магнус Карлсенді" іздейміз. Алматыда өтетін әлем чемпионаты жүздеген қазақстандық талантты таныту мүмкіндігін береді. Егер турнир Алматыда өтпесе, қатысушылар саны әлдеқайда аз болар еді. Шахматқа деген қызығушылық пен ел президентінің қолдауы жаңа таланттарды ашуға және позициямызды нығайтуға ықпал етеді.
KazChess
Қазақстан шахмат федерациясы қалай шахматты насихаттайды?
Біздің негізгі мақсат - интеллектуалдық ұлт қалыптастыру. Біз кәсіби шахматтан бөлек, әр жастағы, түрлі мамандықтағы адамдарға шахматты дәріптейміз. Мемлекеттік қызметшілер, журналистер, әскери қызметкерлер, ардагерлер, мектеп оқушылары, студенттер арасында турнирлер өткізіледі. Инклюзивтілік - маңызды басымдық.
KazChess
Шахмат білім жүйесімен қалай интеграцияланған?
Білім беру жүйесіне шахматты енгізуге ерекше көңіл бөлінуде. Басында пилоттық жоба ретінде 42 мектеп қатысса, өткен оқу жылында 600 мектепте шахмат сабақ оқытылды. Биылдан бастап мектепке 1-ші және 2-ші сыныптарда шамамен 1 500 мектепте шахмат сабақтары оқытылады - бұл 60-70 мың бала. Бұл - маңызды міндет. Жаз бойы біз осы бастамаға дайындық жүргіздік.
KazChess
Қыркүйекте 5 педагогикалық жоғары оқу орнында шахмат мұғалімдерін даярлау басталды: 2-ші және 3-ші курс студенттері екі мамандық - бастауыш сынып мұғалімі және шахмат мұғалімі ретінде оқиды. Оқу және ғылыми министрліктеріне осы жобаны қолдағандары үшін алғыс білдіреміз.
Евгений Ким суреті /KazChess
Чемпионатқа қатысушылар мен ұйымдастырушыларға қандай тілектеріңіз бар?
Мен ұйымдастырушыларға жарысты жоғары деңгейде өткізуді тілеймін және Алматы әкімдігіне серіктестік пен қолдау үшін алғыс айтамын.
KazChess
Олардың арқасында қауіпсіздік, медициналық қызмет, көлік ұйымдастыру және басқа да аспектілер жоғары деңгейде қамтамасыз етіледі. Сондай-ақ, серіктестер мен демеушілерге бұл шахматтық мейрамды өткізу мүмкіндігі үшін алғысымыз шексіз. Казахстан шахмат федерациясы мен оның президенті Тимур Турлов атынан барша жас шахматшыларға табыс, батылдық пен жеңістер тілеймін!
