Халықаралық әуе көлігі қауымдастығы (IATA) 2025 жылдың мамыр айындағы әлемдік әуе тасымалдары нарығына қатысты деректерді жариялады. Есепке сәйкес, өсім жолаушылар тасымалы сегментінде де, жүк тасымалы сегментінде де байқалды, деп хабарлайды DKnews.kz.
Жолаушылар тасымалы
- Жалпы сұраныс, жолаушы-километрмен (RPK) есептегенде, 2024 жылдың мамырымен салыстырғанда 5,0%-ға өсті. Жалпы өткізу қабілеті, орын-километрмен (ASK) есептелгенде, сондай-ақ 5,0%-ға ұлғайды. Мамыр айындағы жүктеме коэффициенті (PLF) 83,4%-ды құрады (-0,1 пайыздық тармақ).
- Халықаралық сұраныс 6,7%-ға артты, өткізу қабілеті 6,4%-ға көбейді, ал жүктеме коэффициенті 83,2%-ды құрап, +0,2 пайыздық тармаққа өсті — бұл халықаралық рейстер үшін мамыр айындағы рекордтық көрсеткіш.
- Ішкі сұраныс 2,1%-ға өсті. Өткізу қабілеті 2,8%-ға артты, ал жүктеме коэффициенті 83,7%-ды құрады (-0,5 пайыздық тармақ).
IATA бас директоры Уилли Уолш келесідей пікір білдірді:
«Мамыр айындағы әуе тасымалына деген сұраныстың өсуі біркелкі болған жоқ. Жалпы алғанда, сала әлем бойынша 5% өсім көрсетті. Көшбасшы — Азия-Тынық мұхиты өңірі (9,4%), ал Солтүстік Америка — керісінше, мұнда сұраныс 0,5%-ға төмендеді. АҚШ-тың ішкі нарығындағы төмендеу 1,7%-ды құрады. Маусым айының соңында Таяу Шығыста орын алған оқиғалар геосаяси тұрақсыздықтың салаға әсерін жалғастырып жатқанын көрсетті. Соған қарамастан, аймақтық авиакомпаниялар жолаушыларға айтарлықтай қолайсыздықсыз қауіпсіз рейстерді орындауды жалғастырып отыр. Мұндай тұрақсыздықтың мұнай бағасына ықпалы (мамыр айында ол төмен деңгейде болды) да ерекше назарда болуы тиіс. Ең маңыздысы — тұтынушылық сенім жоғары деңгейде қалып отыр. Солтүстік жарты шардағы жазғы маусым қарсаңындағы алдын ала брондау көрсеткіштері оң серпін беріп тұр.»
Жолаушылар тасымалы бойынша толық деректер – 2025 жылғы мамыр
(2024 жылғы мамырмен салыстырғандағы өзгеріс, %)
| Аймақ | Нарық үлесі* | RPK | ASK | Жүктеме коэффициенті |
|---|---|---|---|---|
| Әлем бойынша | 100.0% | +5.0% | +5.0% | 83.4% (-0.1 п.т.) |
| Африка | 2.2% | +7.5% | +4.6% | 75.3% (+2.0 п.т.) |
| Азия-Тынық мұхиты | 33.6% | +9.4% | +7.1% | 83.8% (+1.8 п.т.) |
| Еуропа | 26.7% | +3.4% | +3.9% | 84.7% (-0.4 п.т.) |
| Латын Америкасы | 5.3% | +8.5% | +9.6% | 82.2% (-0.8 п.т.) |
| Таяу Шығыс | 9.4% | +6.2% | +6.7% | 80.7% (-0.4 п.т.) |
| Солтүстік Америка | 22.9% | -0.5% | +2.0% | 83.4% (-2.1 п.т.) |
** 2024 жылғы салалық RPK үлесіне негізделген
Аймақтық шолу – Халықаралық жолаушылар тасымалы
Халықаралық рейстерге сұраныс (RPK) 6,7%-ға артты, өсім барлық аймақтарда тіркелді. Жүктеме коэффициенті +0,2 пайыздық тармаққа ұлғайып, өсу теңгерімсіз екенін көрсетті. Америка бағытындағы халықаралық бағыттардың басым бөлігінде баяулау байқалды. Тек трансатлантикалық бағытта өсім 2,5% болды.
Getty Images
Африка – Азия бағыты 15,9% өсіммен ең қарқынды дамыған халықаралық дәлізге айналды.
| Аймақ | RPK | ASK | Жүктеме коэффициенті |
|---|---|---|---|
| Азия-Тынық мұхиты | +13.3% | +10.6% | 84.0% (+2.0 п.т.) |
| Еуропа | +4.1% | +4.8% | 84.0% (-0.6 п.т.) |
| Солтүстік Америка | +1.4% | +1.7% | 83.8% (-0.3 п.т.) |
| Таяу Шығыс | +6.2% | +6.3% | 80.9% (-0.1 п.т.) |
| Латын Америкасы | +8.8% | +11.0% | 83.6% (-1.7 п.т.) |
| Африка | +9.5% | +6.2% | 74.9% (+2.2 п.т.) |
Ішкі жолаушылар тасымалына шолу
Ішкі тасымалдар 2,1%-ға артты. Өткізу қабілеті 2,8%-ға өсіп, жүктеме коэффициенті 83,7%-ды құрады (-0,5 п.т.). Барлық өңірлерде өсім байқалды, тек АҚШ-та экономикалық баяулау мен мемлекеттік сектордағы іссапарлардың қысқаруына байланысты төмендеу тіркелді. Қытайдағы ішкі сұраныс наурыздан бастап ай сайын үдеп келеді. Бразилияда тұрақты өсім 2023 жылдың қаңтарынан бері жалғасуда.
| Ел | Нарық үлесі* | RPK | ASK | Жүктеме коэффициенті |
|---|---|---|---|---|
| Жалпы | 38.2% | +2.1% | +2.8% | 83.7% (-0.5 п.т.) |
| Аустралия | 0.8% | +1.0% | 0.0% | 79.2% (+0.8 п.т.) |
| Бразилия | 1.1% | +18.3% | +15.7% | 81.2% (+1.8 п.т.) |
| Қытай | 11.3% | +7.4% | +4.8% | 84.3% (+2.0 п.т.) |
| Үндістан | 1.6% | +3.1% | +9.6% | 83.5% (–5.3 п.т.) |
| Жапония | 1.0% | +5.8% | -1.1% | 76.9% (+5.0 п.т.) |
| АҚШ | 14.4% | -1.7% | +2.0% | 83.0% (-3.1 п.т.) |
** 2024 жылғы ішкі тасымалдар үлесіне негізделген (бұл алты ел 2024 жылғы әлемдік ішкі RPK көлемінің 30,2%-ын және ішкі өткізу қабілетінің 79,1%-ын құрады).
Жүк тасымалы
- Жалпы сұраныс (CTK) 2,2%-ға артты. Халықаралық сегментте өсім 3,0%.
- Өткізу қабілеті (ACTK) 2,0%-ға ұлғайды, халықаралық бағыттарда +2,6%.
Уилли Уолш жүк сегменті бойынша да пікір білдірді:
«Мамыр айында жаһандық әуе жүк тасымалына сұраныс 2,2%-ға өсті — бұл қуанышты жаңалық. Азия – Солтүстік Америка дәлізіндегі трафиктің 10,7%-ға төмендегенін ескерсек, бұл өсім – нарықтың икемділігінің айғағы. АҚШ-тың сауда саясатына байланысты шектеулерге қарамастан, жүк жөнелтушілер жеткізу тізбектерін қайта құруға бейімделіп үлгерді — олар жүктерді кідірту, қайта бағыттау немесе жылдамдату мүмкіндіктерін пайдаланып отыр.»
Негізгі экономикалық факторлар:
- 2025 жылғы сәуірде әлемдік өнеркәсіп өндірісі 2,6%-ға артты. Сол айда әуе жүк тасымалы көлемі 6,8%-ға ұлғайып, 3,8% болған жаһандық сауда өсімінен озып түсті.
- 2025 жылғы мамырда отын бағасы өткен жылмен салыстырғанда 18,8%-ға, ал өткен аймен салыстырғанда 4,3%-ға төмен болды.
- Өндіріс саласы қысқарды: өнеркәсіптік PMI индексі 49,1-ге дейін төмендеді (50-ден төмен — құлдырау белгісі). Жаңа экспорттық тапсырыстар индексі 48 болып қалды.
Жүк тасымалы бойынша толық деректер – 2025 жылғы мамыр
| Аймақ | Нарық үлесі* | CTK | ACTK | Жүктеме коэффициенті |
|---|---|---|---|---|
| Әлем бойынша | 100.0% | +2.2% | +2.0% | 44.5% (+0.1 п.т.) |
| Африка | 2.0% | -2.1% | +2.7% | 42.2% (-2.0 п.т.) |
| Азия-Тынық мұхиты | 34.2% | +8.3% | +5.7% | 46.1% (+1.1 п.т.) |
| Еуропа | 21.5% | +1.6% | +1.5% | 51.8% (0.0 п.т.) |
| Латын Америка мен Кариб | 2.9% | +3.1% | +3.5% | 36.1% (-0.2 п.т.) |
| Таяу Шығыс | 13.6% | +3.6% | +4.2% | 46.3% (-0.3 п.т.) |
| Солтүстік Америка | 25.8% | -5.8% | -3.2% | 38.2% (-1.1 п.т.) |
Негізгі бағыттар мен дәліздер бойынша өсім:
| Бағыт | Жылдық өсім | Ескертпе | Нарық үлесі* |
|---|---|---|---|
| Азия – Солтүстік Америка | -10.7% | – | 24.4% |
| Еуропа – Азия | +13.4% | 27 ай қатарынан өсім | 20.5% |
| Таяу Шығыс – Еуропа | -0.9% | – | 5.7% |
| Таяу Шығыс – Азия | +10.8% | 3 ай қатарынан өсім | 7.3% |
| Азия ішіндегі | +9.1% | 19 ай қатарынан өсім | 7.0% |
| Солт. Америка – Еуропа | +8.2% | 16 ай қатарынан өсім | 13.3% |
| Африка – Азия | -14.6% | – | 1.4% |
*Үлес көрсеткіші 2024 жылғы CTK (жүк тонна-километр) көрсеткіштерінің жалпы көлемі негізінде есептелген.
