Халықаралық валюта қоры жаңадан жариялаған деректер көпшілікті қуантты: 2025 жылы Қазақстан посткеңестік кеңістіктегі барлық елдердің ішінде жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі бойынша бірінші орынға шықты. Бұл жай ғана құрғақ статистика емес – ел экономикасының сенімді өсіп келе жатқанын білдіретін нақты белгі, деп хабарлайды DKNews.kz.
Рейтинг көшбасшылары: Қазақстан Ресей мен Қытайдан да алда
ХВҚ есептеуінше, 2025 жылы Қазақстанда әрбір тұрғынға шаққанда орташа 14,77 мың доллар келеді. Салыстыру үшін:
- Ресей – 14,26 мың доллар
- Түрікменстан – 13,34 мың доллар
- Қытай – 13,69 мың доллар
Келесі орындарда айтарлықтай алшақтық бар: Грузия – 9,57 мың, Армения – 8,86 мың, Молдова – 8,26 мың, Беларусь – 7,88 мың, Әзербайжан – 7,6 мың, Украина – 6,26 мың, Өзбекстан – 3,51 мың, Қырғызстан – 2,75 мың, Тәжікстан – 1,43 мың доллар.
Яғни, Қазақстан көршілерін ғана емес, ұзақ жылдар бойы аймақтағы экономикалық «алып» саналған елдерді де басып озды.
Қазақстан қалайша алға шықты?
Экономикалық табыс – бірнеше фактордың үйлесімінің нәтижесі. Қазақстан жағдайында негізгі себептер мыналар.
1. Бай табиғи ресурстар
Мұнай, газ, уран, металл – бұлар көптен бері ел экономикасының тірегі. Соңғы жылдары Қазақстан бұдан да әріге қадам жасап, шикізатты қайта өңдеуді және қосылған құны жоғары өнім экспортын дамытып келеді. Бұл – елдің жай ғана шикізат сатушы емес, одан да көп пайда әкелетін өңдеуші мемлекетке айналып жатқанын көрсетеді.
2. Реформа мен инвестиция
Үкімет бизнесті дамытуға жағдай жасап, шетелдік инвесторларды тартуда жүйелі жұмыс жүргізіп келеді. Инфрақұрылым жаңарып, жаңа жолдар, логистикалық орталықтар, көлік дәліздері салынуда. Мұның бәрі Қазақстанды халықаралық сауда мен өндіріс үшін қолайлы орынға айналдырады.
3. Халықтың әл-ауқатына көңіл бөлу
Инвестициялар тек зауыттар мен жолдарға емес, білім беру, медицина және әлеуметтік салаға да бағытталады. Бұл халықтың өмір сүру деңгейін арттырып, ішкі тұтыну нарығының дамуына ықпал етеді.
4. Ыңғайлы географиялық орналасу
Қазақстан Еуропа мен Азияның тоғысында орналасқан, сондықтан көлік-логистикалық және сауда тізбектерінде маңызды рөл атқарады. «Бір белдеу, бір жол» сияқты халықаралық бастамаларға қатысу жаңа бизнес пен инвестиция мүмкіндіктерін ашады.
5. Макроэкономикалық тұрақтылық
Төмен инфляция, тұрақты теңге, теңгерімді бюджет – мұның бәрі экономикаға сенімді арттырады. Әлемдік тұрақсыздық жағдайында да ел тұрақтылығын сақтап отыр, бұл инвесторлар үшін үлкен плюс.
Бұл қарапайым қазақстандыққа нені білдіреді?
Жан басына шаққандағы ЖІӨ көрсеткіші әр адамның жеке табысын білдірмейді, бірақ экономиканың жалпы денсаулығын көрсетеді. Бұл көрсеткіштің өсуі – елде ақшаның көбейіп, бизнестің дамып, мемлекетте әлеуметтік бағдарламаларды жүзеге асыруға мүмкіндік бар екенін білдіреді.
Егер бұл үрдіс жалғаса берсе, Қазақстан аймақтық көшбасшы орнын бекітіп қана қоймай, әлем бойынша «ортадан жоғары» экономикалы елдер қатарына қосылуы мүмкін.
Қазақстан бүгінде – тек бай табиғи ресурстар ғана емес, сонымен бірге батыл реформалар, әлемге ашықтық және адам капиталына басымдық. ХВҚ-ның деректері елдің жаңа экономикалық деңгейге сенімді қадам жасап жатқанын дәлелдейді.
