2023 жылы Конституциялық Соттың қарауына субъектілерден 5,3 мыңнан астам өтініш келіп түсті, деп хабарлайды DKNews.kz.
Өтініштердің едәуір бөлігі (39%) Конституциялық Соттың сот шешімдерімен келіспеушіліктерге қатысты болды, мұндай мәселелер конституциялық бақылау органының қарауына жатпайтынын айта керу керек.
Конституциялық Сотқа өтініш берушілерді тұрғын үй және еңбек қатынастары, әлеуметтік қорғау, жеке тұлғалардың банкроттығы, сот актілерін орындамау, жазаларды орындау, ақпаратқа қол жеткізу және т.б. мәселелер толғандырды. Өтініштердің тек 27 пайызында азаматтар заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілердің Конституцияға сәйкестігін тексеруді сұраған.
2023 жылы 4,9 мың өтініш мазмұны мен шарттары бойынша талаптардың сақталмауына байланысты өтініш берушілерге қайтарылды.
2023 жылы өтініштерді, оның ішінде азаматтардың өтініштерін алдын ала зерделеу қорытындысы бойынша Конституциялық Соттың судьялары 182 қаулы қабылдады, олардың нәтижесі бойынша одан әрі конституциялық іс жүргізу туралы 51 қаулы қабылданды (заңдар нормаларының және өзге де нормативтік құқықтық актілердің конституциялылығын тексеру).
Конституциялық Сот 51 конституциялық іс қозғалып, 2023 жылы 39 конституциялық іс жүргізу аяқталды. Оның нәтижесінде (қорытынды) нормативтік қаулылар қабылданды. Олар:
- 23 дауланған құқық нормаларының Конституцияға сәйкестігі туралы,
- Конституцияға сәйкес келмейтіні туралы (8),
- Конституциялық Сот берген түсіндірмеде Конституцияға сәйкестігі туралы (11).
2023 жылы 39 конституциялық іс жүргізу шеңберінде қолданыстағы 355 құқықтық нормалар қаралды. Жалпы алғанда, 44 нормативтік құқықтық актінің (НҚА) нормалары тексеріліп, оның ішінде 8 НҚА қабылданған міндеттерді орындауға қатысты, 3 конституциялық заң, 12 кодекс, 20 заң, 5 заңға тәуелді акті, оның ішінде Жоғарғы Соттың 4 нормативтік қаулысы қарастырылды.
2023 жылы Конституциялық Сот Үкіметке және өзге де мемлекеттік органдарға заңнаманы жетілдіру бойынша 31 ұсыныс жолдады.
2023 жылы Конституциялық Соттан келіп түскен ұсыныстарды іске асыру мақсатында мемлекеттік органдар заңнаманы Конституцияның талаптарына сәйкестендіру бойынша бірқатар шараларды қабылдады. Осылайша, Конституциялық Соттың төрт нормативтік қаулысын іске асыру мақсатында қылмыстық, әлеуметтік, салық заңнамасына және Жоғарғы Соттың нормативтік қаулыларына өзгерістер енгізілді (өмір бойы бас бостандығынан айыруға сотталғандарды қамауда ұстау тәртібі мен шарттары өзгертілді; сот ұйғарымының негізінде соттарда мемлекеттік бажды төлеуді кейінге қалдыру белгіленді және мөлшерлемелер өзгертілді; әлеуметтік кодекстің кейбір нормалары Конституцияға сәйкестендірілді және әлеуметтік атаулы көмек көрсету критерийлері белгіленді; бала асырап алуға арналған молекулярлық-генетикалық сараптама жойылды).
Парламентке Конституциялық Соттың 13 нормативтік қаулысына қатысты Үкіметтің заңнамалық ұсыныстары енгізілді. Министрліктер Үкіметтің қарауына Конституциялық Соттың 9 нормативтік қаулысын іске асыру бойынша заңнамалық ұсыныстарды енгізді.
2023 жылы Конституциялық Сотқа заңдардың және өзге де нормативтік құқықтық актілердің Конституцияға сәйкестігін тексеру бойынша Астана, Алматы қалаларының, Қостанай және Қарағанды облыстарының тұрғындары (өтініш берушілер) белсенді болды.
Қазақстан Республикасының азаматтарымен қатар Конституциялық Сотқа шетел азаматтары да, оның ішінде Ресей Федерациясының, Өзбекстан Республикасының, Грузияның, Иранның, Тәжікстанның, Қырғыз Республикасының азаматтары жүгінді.
2023 жылы Конституциялық Соттың Аппараты азаматтарға Конституциялық Сотқа жүгіну тәртібі туралы түсіндіру жұмыстарын белсенді жүргізді. Бетпе-бет қабылдау барысында 153-тен астам азаматқа түсініктемелер беріліп, телефон арқылы 600-ден астам азаматқа түсініктемелер берілді.
