«Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ (бұдан әрі – ЕРДО) Болжау және зерттеу департаментінің сарапшылары туу, өлім және көші-қон көрсеткіштері негізінде демографиялық болжам дайындады. Талдауға сәйкес, 2030 жылға қарай Қазақстанның қала халқының саны 13% - ға артып, 14 млн адамға жетеді, ал 2050 жылға қарай 57% - ға өсіп, 19,3 миллионды құрайды. Сонымен бірге, 2030 жылға қарай ауыл халқының саны тек 1%-ға, 7,7 млн адамға дейін, ал 2050 жылға қарай-шамамен 9%-ға, 8,2 млн адамға дейін өседі, деп хабарлайды DKnews.kz.
ЕРДО Болжау және зерттеу департаментінің директоры Дмитрий Шумеков демографиялық болжамның қалай қалыптасатынын егжей-тегжейлі айтып берді.
«Ол 2401 сценарий негізінде жасалған, олар екі санатқа бөлінеді – негізгі және аналитикалық. Негізгіге 7 бірыңғай сценарий кіреді – базалық, сонымен қатар жоғары және төмен, олар өз кезегінде әлсіз (2023 жылға қатысты 5% өзгеріс), орташа (10% өзгеріс) және күшті (15% өзгеріс) опциялар.
Аналитикалық категорияға аналитиктер мен модельдеу үшін көбірек қызығушылық тудыратын барлық басқа сценарийлер кіреді», – деп бөлісті ол.
Болжам бойынша, қала халқының саны 2030 жылға қарай базалық сценарий кезінде Астана қаласында – 538,3 мың адамға немесе 39%-ға, 1,9 млн адамға дейін, Алматы қаласында – 469,3 мың адамға немесе 21% - ға, 2 млн 664 мың адамға дейін, Шымкент қаласында –209,6 мың адамға немесе 17% - ға өседі, нәтижесінде 1 млн 416 мың адамға жетеді. Бұл ретте үш мегаполистің халқы қала халқының жалпы санының 43%-ын құрайтын болады, ал 2050 жылға қарай бұл көрсеткіш 51%-ға дейін ұлғаяды.
Бұдан басқа, өңірлік бөліністе қала халқы Маңғыстау облысында 79,2 мың адамға, Ақтөбе облысында 70,3 мың адамға, Түркістанда 62,4 мың адамға өседі. Бұл ретте Шығыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан және Павлодар облыстарында қала халқының саны азаюы мүмкін.
2030 жылға қарай ауыл халқының өсуі 2023 жылмен салыстырғанда тек бес өңірде күтіледі: Алматы облысында 140,8 мың адамға, Түркістанда 94,7 мың адамға, Маңғыстауда 58,1 мың адамға, Қызылорда облысында 26 мың адамға және Атырауда 21,5 мың адамға.
2030 жылға қарай ауыл халқының едәуір азаюы Қостанай облысында, Абай облысында және Солтүстік Қазақстан облысында болжанып отыр, онда азаю тиісінше 37,1 мың, 35,2 мың және 33,8 мың адамды құрайды.
2050 жылға қарай ЕРДО талдаушыларының есептеулеріне сәйкес болжамның базалық нұсқасы кезінде Маңғыстау облысы мегаполистерді есептемегенде қала халқының өсуі бойынша көшбасшы болады. Өңір қалаларында 736,6 мың адам тұрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 384 мыңға немесе 2,1 есе көп. Түркістан облысында өсім 355 мың адамды құрайды, бұл 878,7 мың адамға дейін, яғни 1,7 есе өсуге сәйкес келеді. Ақтөбе облысында қала тұрғындарының саны 307 мың адамға өсіп, 1 млн адамды құрайды (2023 жылға қарай+44%). Қала тұрғындары санының азаюы Павлодар, Шығыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстарында болжанады, тиісінше 7%, 6% және 5% - ға қысқарады.
Ауыл халқының саны Қазақстанның оңтүстік және батыс өңірлерінде өседі. Алматы облысында өсім 658 мың болып 1 млн 931 мың адамға жетеді, бұл 2023 жылғы көрсеткіштен 52% - ға артық. Түркістан облысында ауыл халқы 495,2 мыңға дейін өсіп, 2 млн 102 мың адамды құрайды. Маңғыстау облысында ауыл халқының саны 2050 жылы 709 мың адамды құрауы мүмкін, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 284,7 мыңға көп.
Ауыл тұрғындары санының ең көп азаюы Қостанай облысында күтілуде – 163,6 мың адамға қысқарып 151,7 мың адамды құрайды, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 52% - ға аз. Абай облысында 149,6 мың адамға азайып, халық саны 87,6 мың адамды құрайды. Солтүстік Қазақстан облысында ауыл халқының саны 2050 жылға қарай 141,6 мың адамға қысқарып, 131,3 мың адам болады.
