2025 жылғы 8 шілде күні Қызылорда қаласы еліміздің ұлттық урбанистік диалогының жүрегіне айналады. Дәл осы күні Сұлтан Бейбарыс көшесіндегі «Өнер орталығы» ғимаратында Қазақстандағы тұңғыш Ұлттық Урбан Форум өтеді. Шараны Қызылорда облысының әкімдігі UN-Habitat, ҚР Индустрия және құрылыс министрлігі, ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі, сондай-ақ ҚР Сыртқы істер министрлігінің қолдауымен ұйымдастыруда, деп хабарлайды DKnews.kz.
Астана да емес, Алматы да емес — алғаш рет форум өңірде өтпек
Қызылорданың форум алаңына айналуы — жай ғана таңдау емес, бұл ел болашағында ірі емес, өңірлік қалалардың орнын жаңаша пайымдаудың нышаны. Форум «Қалалық болашақ – өңірлерден басталады» деген ұранмен өтеді және бұл сөздер кездейсоқ емес. Тұрақты даму мегаполистермен шектеліп қалмай, бүкіл Қазақстанды қамтуы тиіс деген ой осы жерде өзектіленеді.
Ұлттық маңыз бен жаһандық күн тәртіп түйіскен орын
Форумға мемлекеттік құрылымдар, халықаралық ұйымдар, сарапшылар, бизнес пен азаматтық қоғам өкілдері қатысады. Ашылу рәсімінде жоғары деңгейдегі қонақтар сөз сөйлейді деп күтілуде:
- Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Нәлібаев
- ҚР Индустрия және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспаев
- ҚР Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаев
- ҚР Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Ақан Рахметуллин
- UN-Habitat атқарушы директорының орынбасары Рафаэль Тутс
- БҰҰ Даму бағдарламасының Қазақстандағы тұрақты өкілінің м.а. Сухроб Ходжиматов
Мұндай өкілді құрам бұл форумның тұрақты даму саласындағы маңызды ұлттық оқиғаға айналғанын білдіреді.
Урбанизацияны кешенді қайта пайымдау: форумның тақырыптары мен мақсаттары
Форумның басты тақырыбы – «Өңірлерден басталатын кешенді қалалық жаңғыру: Қазақстанда теңгерімді, инклюзивті және климатқа төзімді қалалар қалыптастыру». Бұл – кең ауқымды, биік мақсаттарды көздейтін күн тәртіп.
Негізгі бағыттар:
- Жаңа Қалалық Күн тәртібі (New Urban Agenda) мен Тұрақты даму мақсаттарын (ТДМ) ілгерілету;
- Өңірлік орталықтардың тұрақты дамудағы стратегиялық рөлін арттыру;
- Қалалық болмыс пен аумақтық ерекшелікті ескеретін тәсілдер;
- Тұрғын үй, инфрақұрылым және климатқа бейімділік бойынша шешімдер;
- Қалалық деректерді жинау, цифрландыру және оны тиімді жоспарлауда пайдалану.
Форумда климаттық бейімделу, жастардың қатысуы, мәдени мұра, қала мен ауыл арасындағы байланыс, қалалық экономика және урбанистік жобаларды қаржыландыру мәселелері де қозғалады.
Әлемнің тәжірибесі – Қазақстан қалалары үшін
Форум халықаралық сипатқа ие. Қызылордаға әлемнің әр түкпірінен қала құрылымы мен цифрландыру саласындағы үздік мамандар келеді. Олардың қатарында:
- Гарри Доббс, The WellGroup негізін қалаушы (Ұлыбритания)
- Риккардо Марини, Marini Urbanismo негізін қалаушы (Италия)
- Джон Марк Клэнси, The Big Picture директоры (АҚШ)
- Юрий Мелявский, NOVAYA Labs теңқұрылтайшысы (Израиль)
Олар өздерімен бірге нақты әрі сәтті іске асқан кейстерді ала келеді. Бұл тәжірибе Қазақстанның құрғақ климаты мен өңірлік ерекшелігіне бейімделіп, оң нәтиже бере алады.
Неліктен Қызылорда?
Қызылорда кездейсоқ таңдалған жоқ. Бұл қала – климаттық, экономикалық және әлеуметтік сын-қатерлер түйіскен торапта тұр. Мұнда қоғамның қатысуы, деректерге сүйенген жоспарлау мен табиғатпен үндесу принциптері бұрынғыдан да маңызды.
Форум аясында қабылданатын шешімдер орталыққа емес, контекске сай болуы тиіс.
Форум серіктестері: архитектура ғана емес, мәдениет пен технология да бірге
Форум төмендегі серіктестердің қолдауымен жүзеге асырылады:
- Vision Zero Community қоғамдық қоры
- ARCHICA халықаралық архитектуралық медиаплатформасы
- Қазақстанның Креативті индустриялар альянсы
- Бас демеуші: Kazpetrol Group
Бұл – урбанистика тек құрылыс емес, мәдениет, цифр және қоғамның тоғысқан тұсы екенін көрсетеді.
Ұлттық урбанистік диалогтың бастауы
Форум жаңа бастамалардың тұсаукесерімен аяқталады. Бірақ бұл – тек бастамасы. Себебі ең басты нәтиже – мемлекет, өңірлер мен қоғам арасындағы тұрақты диалогтың орнауы.
Ұлттық Урбан Форум – 2025 — бұл жай ғана іс-шара емес, бұл манифест: Қазақстандағы қалалық трансформация өңірлерден басталады.
