Қазақстанда АЭС салына бастады – Үлкендегі тарихи оқиға елдің энергетикалық келешегін өзгертеді, деп хабарлайды DKNews.kz.
2025 жылдың 8 тамызы Қазақстан үшін жаңа дәуірдің бастауына айналды. Алматы облысындағы Үлкен кентінде еліміздегі алғашқы ірі атом электр стансасын (АЭС) салу жолындағы алғашқы нақты қадам жасалды. Әзірге тек инженерлік ізденістер басталды, бірақ дәл осы сәттен бастап еліміздің энергетикалық болашағына жол ашылып отыр.
Алғашқы ұңғыма – АЭС тарихының алғашқы беті
«Росатом» инженерлері Үлкенде алғашқы барлау ұңғымасын бұрғылап, топырақ сынамаларын ала бастады. Бұл жұмыстар жердің сейсмикалық тұрақтылығы мен гидрогеологиясын анықтауға бағытталған. Яғни, АЭС-тің қауіпсіз әрі сенімді жұмыс істеуі үшін ең маңызды кезең дәл қазір өтіп жатыр. Жалпы саны 50-ден аса ұңғыма бұрғыланбақ, тереңдігі – 30-дан 120 метрге дейін.
– Үлкендегі инженерлік ізденістердің басталуы – бұл Қазақстанның қазіргі заман тарихындағы алғашқы ірі АЭС-ке бастар жол. Біз болашақ стансаға арналған жердің толық жарамдылығына көз жеткізу үшін бар күшімізді саламыз. «Росатом» бұл стратегиялық жобаны жүзеге асыру үшін жинақталған барлық тәжірибесін ұсынуға дайын, – деді госкорпорация басшысы Алексей Лихачев.
АЭС – бұл тек энергия көзі емес, өңірлік даму драйвері
Қазақстан Республикасының атом энергиясы агенттігінің төрағасы Алмасадам Сәтқалиев те Үлкен халқына үндеу жолдап, маңызды ойларымен бөлісті:
– Бүгінгі күн – алғашқы қадам. Бірақ осы бір қадам Қазақстанды жаңа жоғары технологиялық саланың құрылуына бастайды. АЭС құрылысы – тек электр қуаты емес, бұл – жаңа мектептер, балабақшалар, жолдар мен әлеуметтік нысандар. Бұл – өңірдің және тұтас елдің болашағына салынған инвестиция.
XXI ғасырдың технологиясы – ВВЭР-1200
Болашақ стансада қуаты 1200 МВт болатын ВВЭР-1200 типіндегі III+ буындағы заманауи реакторлар орнатылады. Бұл – әлемнің бірнеше елінде (Ресей, Беларусь, Түркия, Египет, Қытай, Бангладеш) дәлелденген, сенімді әрі қауіпсіз технология. Реактордың қызмет ету мерзімі – 60 жыл, тағы 20 жылға ұзарту мүмкіндігі бар.
Халықаралық қолдау – атомдық отбасы қауышты
Салтанатты рәсімге әртүрлі елдердегі ВВЭР-1200 реакторлары бар АЭС қызметкерлері бейнебайланыс арқылы қатысты: Ленинград АЭС, «Аккую» (Түркия), Беларусь АЭС, «Пакш-2» (Венгрия), «Руппур» (Бангладеш). Олар Үлкен халқына сәттілік тілеп, атом энергетикасының өңірлік экономиканы қалай өркендететіні жөнінде өз тәжірибелерімен бөлісті.
АЭС құрылысы – Қазақстан мен Ресей арасындағы сенімді әріптестік жемісі
2025 жылдың маусымында Санкт-Петербург халықаралық экономикалық форумында «Росатом» мен ҚР атом энергиясы агенттігі АЭС жобасының индикативтік жол картасына қол қойды. Онда инженерлік ізденістерден бастап, жобалауға, құрылысқа және EPC-келісімшартқа дейінгі барлық негізгі кезеңдер қамтылған.
Сонымен қатар «Қазақстандық атом электр стансалары» ЖШС мен «Атомстройэкспорт» АҚ арасында ынтымақтастықтың қағидаларын бекітетін негіздемелік келісім жасалды. Бұл келісім Алматы облысы Жамбыл ауданында АЭС салу бойынша нақты серіктестікті бастады.
Бұл жобаның Қазақстан үшін маңызы зор
Үлкендегі АЭС – елдің ұзақ мерзімді энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін ірі қадам. Ол көміртегі шығарындыларын азайтуға, «жасыл экономикаға» көшуге және Қазақстанда атом саласының жаңа буынын қалыптастыруға жол ашады.
Айта кетейік, еліміздің атом энергетикасындағы тәжірибесі бұрын Ақтауда орналасқан БН-350 реакторымен байланысты. 1972 жылдан 1999 жылға дейін жұмыс істеген бұл станса теңіз суын тұщыландыру мен электр энергиясын өндіруде үлкен рөл атқарды. Қазір ол пайдаланудан шығарылу сатысында.
Атом – болашақтың энергиясы
Ресей бүгінде атом энергетикасы технологияларын экспорттау бойынша әлемдегі көшбасшылардың бірі. Ол тек технология ұсынып қоймай, кадр даярлауға, білім беруге және үздік тәжірибені бөлісуге де ерекше көңіл бөледі.
Ал Қазақстан – батыл әрі нақты қадам жасап отыр. Үлкендегі алғашқы ұңғымамен басталған бұл жоба – елдің жаңа энергетикалық дәуірінің алғашқы нүктесі.
Бірінші метр бұрғыланған топырақ – бұл жай ғана геологиялық сынама емес. Бұл – болашаққа бағытталған сенімді қадам. АЭС құрылысы Қазақстанның энергетикалық, экономикалық және технологиялық болашағын жаңа деңгейге көтермек.
