Қазақстанда 2025 жылы исламдық ипотеканы енгізу жоспарлануда. Бұл бастаманы Отбасы банк («Бәйтерек» холдингінің еншілес ұйымы), Қазақстан құрылысшылар одағы және Исламдық қаржы және бизнес қауымдастығы (AIFB) бірлесіп жүзеге асыруда. Үш тарап серіктестік туралы меморандумға қол қойып, елімізде исламдық қаржы индустриясын дамытуға бағытталған ауқымды жұмыстарды бастады, деп хабарлайды DKnews.kz.
Исламдық ипотека: Қазақстан қоғамы үшін маңызды шешім
Діни сенімдері бойынша дәстүрлі ипотекалық өнімдерді пайдалана алмайтын азаматтар үшін бұл бастама айрықша маңызды. Исламдық қаржыландырудың негізгі қағидалары Шариғат нормаларына негізделген. Бұл жүйеде пайыздық мөлшерлеме қолданылмайды, ал қаржыландырудың өзі нақты мүлікке немесе жобаларға бағытталады.
"Біз сарапшылар тобымен және құрылысшылар қауымдастығымен бір емес бірнеше рет кездесіп, Қазақстанда исламдық ипотекаға сұраныстың жоғары екеніне көз жеткіздік. Діни ұстанымдағы азаматтарымыз ақшаны өсімге алмауы, пайдаланбауы керек. Бірақ оларға да өзге азаматтарымызға сияқты жеке баспана қажет. Біз бір қоғам және мемлекетпіз, бізде діни сенім бостандығы бар және сенімі баспана мәселесін шешуге мүмкіндік бермейтін қазақстандықтарға қолдау көрсетуіміз керек. 2025 жылы біз алдымызға исламдық ипотеканы іске қосу бойынша жұмысты бастау міндетін қойдық. Бізде ислам ипотекасы қарастырылмаған тұрғын үй құрылыс жинақтары туралы заң бар. Алайда заңнамалық бастамалар заңда «исламдық терезе» деп аталатын жеке бөлімді құруға және ислам ипотекасын алу үдерісін сипаттауға көмектеседі" Отбасы банк басқарма төрайымы Ләззат Ибрагимова
Исламдық ипотеканың негізгі ерекшеліктері
Исламдық қаржыландыру жүйесінде пайыздық төлемдерге тыйым салынған. Оның орнына банктер мен клиенттер арасында мүлікпен байланысты келісімдер жасалады:
- Мурабаха (сатып алу-сату): Банк клиентке қажетті мүлікті сатып алып, оны қосымша ақы қосылған бағамен сатады. Клиент бұл ақшаны бөліп төлеу арқылы қайтарады.
- Ижара (лизинг): Банк мүлікті сатып алып, оны клиентке жалға береді. Жалға беру мерзімі аяқталған соң мүлік клиенттің меншігіне өтеді.
- Мушарака (серіктестік): Банк пен клиент мүлікті бірлесіп сатып алады, кейін клиенттің үлесі ұлғайып, мүлік толығымен оның меншігіне өтеді.
Қазақстанда исламдық қаржы жүйесінің дамуы тұрғын үй алудың жаңа тәсілдерін ұсына отырып, қаржылық әділеттілік пен қоғамның діни ұстанымдарын құрметтеуді қамтамасыз етеді.
Заңнаманы жаңарту және құқықтық база
Исламдық ипотеканы енгізу үшін Қазақстанда бірқатар заңнамалық өзгерістер қажет. Қазіргі тұрғын үй құрылыс жинақтары туралы заң исламдық қаржыландыру жүйесін қамтымайды. Сондықтан жаңа заңнамада «исламдық терезе» деп аталатын бөлім қосу жоспарланған. Бұл бөлімде исламдық ипотека механизмдері, оның ішінде мурабаха, ижара және мушарака қағидаттары толық сипатталатын болады.
Жоспарланған құқықтық өзгерістер мыналарды қамтиды:
- Исламдық қаржыландыру механизмдерін енгізу бойынша заң жобаларын әзірлеу.
- Құқықтық және институционалдық базаны нығайту.
- Исламдық қаржы принциптеріне сәйкес жұмыс істейтін жаңа өнімдер мен қызметтерді регламенттеу.
Оқыту және халықаралық тәжірибе
Отбасы банк исламдық қаржыландыру жүйесін енгізу үшін өзінің қызметкерлерін кешенді оқытуды жоспарлап отыр. Бұл процесті Малайзиядағы CSQlaw компаниясының Қазақстандағы филиалы жүзеге асырады.
Оқытудың негізгі бағыттары:
- Шариғат қағидаларына сәйкес қаржылық құқық негіздері.
- Исламдық қаржыландырудың халықаралық стандарттары.
- Клиенттерге сапалы қызмет көрсету тәсілдері.
Мұндай оқыту банктің қызметкерлеріне исламдық қаржы құқықтары мен талаптарын терең түсінуге мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде, клиенттерге сапалы қызмет көрсету мен олардың тұрғын үй мәселелерін тиімді шешуге жағдай жасайды.
Қазақстандағы исламдық қаржы индустриясының болашағы
Қазақстанда исламдық қаржыға, әсіресе исламдық ипотекаға сұраныс артып келеді. Бұл тек діни ұстанымдарына сәйкес өнімдерді пайдаланғысы келетін азаматтар үшін ғана емес, қаржылық тұрақтылық пен әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз ету үшін де маңызды.
Исламдық қаржыландырудың артықшылықтары:
- Пайызсыз қаржыландыру: Бұл тәсіл клиенттердің қаржылық жүктемесін азайтады.
- Әлеуметтік жауапкершілік: Исламдық қаржы жүйесі әділеттілік пен теңдік принциптеріне негізделген.
- Жаңа мүмкіндіктер: Жаңа өнімдер мен қызметтер халықтың қаржылық қажеттіліктерін қанағаттандыруға ықпал етеді.
2025 жылы Қазақстанда исламдық ипотеканың іске қосылуы елдің қаржылық секторында жаңа кезеңнің басталуына ықпал етеді. Бұл бастама дәстүрлі ипотекалық құралдарды пайдалана алмайтын азаматтарға тұрғын үй мәселесін шешуде ерекше мүмкіндік береді. Сонымен қатар, исламдық қаржы индустриясын дамыту елдің қаржылық тұрақтылығын арттырып, Қазақстанды исламдық қаржының аймақтық орталығына айналдыруға негіз болады.
Исламдық қаржыландырудың табысты енгізілуі Қазақстанның қаржы нарығында әділеттілік, теңдік және инклюзивтілік қағидаттарын одан әрі нығайтуға мүмкіндік береді.
